بررسی راهبردهای تنظیم هیجان درون‌فردی در روایات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم حدیث، مجتمع عالی قرآن و حدیث، جامعة المصطفی ص العالمیه، قم، جمهوری اسلامی ایران

2 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

3 دانشجوی دکتری روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان، ایران

چکیده

تحقیقات نشان داده است تنظیم هیجان، نقش مهمی ‌در ابعاد مختلف زندگی انسانی ایفا می‌کند. در روایات اسلا‌‌می‌نیز توصیه‌هایی در زمینۀ نحوۀ تنظیم و تغییر هیجان‌ها وجود دارد. هدف از این مقاله بررسی راهبردهای تنظیم هیجان درون‌فردی در روایات موجود در متون اسلا‌‌می‌و تطبیق آن با راهبردهای ارائه‌شده در علم روان‌شناسی است. روش پژوهش تحلیلی ـ تطبیقی بوده و با استفاده از کلیدواژه‌های مرتبط با هیجان‌، در منابع روایی جستجو شده و احادیث بر اساس نوع راهکار موجود در آن دسته‌بندی و مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که علاوه بر راهبردهای علم روان‌شناسی، در روایات اسلا‌‌می‌نیز راهبردهای دیگری جهت تنظیم هیجان درون‌فردی وجود دارد که شامل اذکار خاص، دعا، استغفار، تغذیه، رفاقت، نظافت و نماز است. می‌توان این راهبردها را ‌به‌عنوان راهبردهای تنظیم هیجان معنوی مذهبی در نظر گرفت و از آنها برای تنظیم هیجان و آموزش به افراد بهره برد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Research on the Intrapersonal Emotion Regulation Strategies in Narrations

نویسندگان [English]

  • Ali Akbar Khoddamian Arani 1
  • Mohammad Reza Mazraee Farahani 2
  • Maryam Daniali 3
1 Assistant Professor, Department of Hadith Sciences, Al-Mustafa International University, Qom, Iran
2 Ph.D. Scholar, Quran and Hadith Sciences, Ferdowsi University of Mashhad, Iran
3 Ph.D. Scholar, Psychology, Isfahan University, Iran, Corresponding Author
چکیده [English]

Research has shown that emotion regulation plays an important role in various dimensions of human life. In Islamic traditions, there are recommendations on how to regulate and change emotions. The purpose of this article is to examine the strategies of intrapersonal emotion regulation in the narratives in Islamic texts and to compare them with the strategies presented in psychology. The method of research is analytical-comparative and uses keywords related to emotion, it was searched and narrative sources and hadiths were categorized and analyzed based on the type of solutions available in them. The results of the research indicated that in addition to the strategies of psychological science, there are other strategies in Islamic narrations to regulate inner emotions, which include special remembrance, supplication, asking for forgiveness, nutrition, companionship, cleaning, and prayer. These strategies can be considered spiritual and religious emotion regulation strategies and they can be used to regulate emotion and educate people.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Emotion Regulation
  • Intrapersonal Emotional Regulation
  • Spiritual Emotion Regulation

مراجع

  1. سید رضی، محمد بن حسین‏. نهج‌البلاغه. تحقیق صبحی صالح، قم: هجرت، 1414ق.
  2. علی بن موسیg، امام هشتم، صحیفة الإمام الرضاg، مشهد: کنگره جهانی امام رضاg‏، 1406ق.
  3. ابن‌ابی‌فراس، ورّام، مجموعۀ ورّام، آداب و اخلاق در اسلام‏، ترجمۀ محمد رضا عطایی، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلا‌‌می‌آستان قدس رضوی‏، 1369ش.
  4. ابن‌بابویه، محمد بن علی‏، الخصال، تحقیق علی اکبر غفاری، قم: جامعة مدرسین، 1362ش.
  5. ........................... ، عیون أخبارالرضاg، تصحیح مهدی لاجوردی، تهران: نشر جهان‏، 1378ق.
  6. ......................... ، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال‏، دار الشریف الرضی للنشر، قم: چاپ دوم، 1406ق.
  7. .....................................، الامالی، کتابچی، بی‌جا، چاپ ششم، 1376ش.
  8. ابن‌شعبه حرانی، حسن بن علی‏. تحف العقول عن آل الرسولa جامعه مدرسین، قم: چاپ دوم، 1363ش.
  9. آقا جمال خوانساری، محمد بن حسین‏، شرح آقا جمال خوانساری بر غرر الحکم و درر الکلم‏، تصحیح و تعلیق جلال الدین‏حسینی ارموی محدث، تهران: دانشگاه تهران، چاپ چهارم، 1366ش.
  10. برقی، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، قم: دارالکتب‌الإسلامیة، چاپ دوم، 1371ق.
  11. تمی‌‌می‌آمدی، عبد الواحد بن محمد، غرر الحکم و درر الکلم، تحقیق سید مهدی رجایی، قم: دارالکتاب الإسلامی‏، چاپ دوم، 1410ق.
  12. حلوانی، حسین بن محمد بن حسن بن نصر. نزهة الناظر و تنبیه الخاطر، قم: مدرسة الإمام المهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف‏، 1408ق.
  13. حمیری، عبد الله بن جعفر، قرب الإسناد، تحقیق مؤسسة آل البیت علیهم السلام‏، قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام‏، چاپ اول، 1413ق.
  14. راوندی، قطب الدین‏، الدعوات، قم: انتشارات مدرسه امام مهدیf، 1407ق.
  15. زیوری اظهری، محمد حسین، «بررسی مؤلفه‌های هوش هیجانی در آموزه‌های دینی»، فصلنامه اسلام و سلامت، دوره سوم، شماره اول، بهار 1395.
  16. شعیری، محمد بن محمد. جامع الأخبار، نجف: المطبعة الحیدریة، بی‌تا.
  17. طبرسی، حسن بن فضل‏. مکارم الاخلاق، الشریف الرضی، قم: چاپ چهارم، 1370ش.
  18. طوسی، محمد بن الحسن‏، تهذیب الاحکام، تحقیق حسن الموسوی خرسان، تهران: دار الکتب الإسلامیه‏، چاپ چهارم، 1407ق.
  19. علیزاده، فرزانه، شرفی، محمد رضا، «مدیریت عواطف از دیدگاه نهج البلاغه»، فصلنامه کتاب و سنت، دوره دوم، شماره 4، پاییز و زمستان 1393.
  20. کاویانی، محمد، روان‌شناسی در قرآن؛ مفاهیم و آموزه‌ها، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ هشتم، 1395.
  21. کفعمی، ابراهیم بن علی عاملی، البلد الأمین و الدرع الحصین، بیروت: مؤسسة الأعلمی ‌للمطبوعات‏، 1418ق.
  22. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تصحیح علی اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران: دارالکتب‌الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
  23. محمدی ری‌شهری، محمد، میزان الحکمه، قم: دار الحدیث، چاپ هفتم، 1386ش.
  24. مرادی، مرتضی، «نگرشی بر مؤلفه‌های هوش هیجانی با رویکرد اسلامی». فصلنامۀ علمی ـ ترویجی توسعۀ مدیریت منابع انسانی و پشتیبانی، سال نهم، شمارۀ 34، زمستان 1393.
  25. نهاردانی، حمید، امینی‌زاد، علی، کیوانلو، فرزانه. «مدیریت هوش هیجانی در اخلاق فردی ـ اجتماعی با رویکرد اسلامی». فصلنامۀ علمی-پژوهشی پژوهش‌نامۀ اخلاق، سال ششم، شماره 21، پاییز 1392.
  26. هافمن، استفان گ، هیجان در درمان از علم تا عمل، ترجمۀ شهرام محمدخانی و محمد خالقی، انتشارات ابن‌سینا، 1396ش.
  27. Gross, James J. Handbook of emotion regulation. Second edition. New York: The Gulford Press. (2015).
  28. Gross, James J. Handbook of emotion regulation. Second edition. New York: The Gulford Press. pp. 7,8,13,14,15. (2007).
  29. Quoidbach, E.V., Berry, M., Hansenne, M., Mikolajczak, M. Positive emotion regulation and well-being: comparing the impact of eight(2010).
  30. savoring and dampening strategies. Personal Individ Differ, 49 (2010).
  31. Kirwan, M.; Svenson, D. W.; Picket, S.M. Parkhill. M.R. Emotion regulation as a mediator between sleep quality and interpersonal aggression. Personality and Individual Differences. (2019).
  32. Kraiss, J.T; ten klooster, P. M; Moskowitz, J.T; Bohlmeijer, E.T. The relationship between emotion regulation and well-being in patients with mental disorders: A meta-analysis. Comprehensive psychiatry. (2020).
  33. Mclafferty, M; Bunting, B.P; Armour, C; Lapsley, C; Ennis, E; Murray, E; O`Neill, S.M. The mediating role of emotion regulation strategies on psychopathology and suicidal behaviour following negative childhood experiences. Children and Youth Services Review. (2020).
پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی (علمی پژوهشی)
دوره 9، شماره 16
شهریور 1401
صفحه 113-128

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 20 خرداد 1400
  • تاریخ بازنگری: 06 بهمن 1400
  • تاریخ پذیرش: 28 اسفند 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار