تحلیل رویکرد انتقادی هاشم الحسنی در مقایسه اعتبار شناختی الکافی کلینی و الصحیح بخاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری ،گروه علوم قرآن وحدیث، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی،کرج، ایران

2 عضو هیئت علمی، گروه علوم قرآن وحدیث، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی،کرج، ایران (نویسنده مسئول)

3 استادیار، گروه علوم قرآن وحدیث، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی،کرج، ایران

چکیده

مطالعات اعتبارشناختی منابع حدیثی کهن فریقین از دیر زمان تا عصر حاضر همواره در دستور کار شمار زیادی از حدیث‌پژوهان فریقین بوده است. هاشم الحسنی، حدیث‌پژوه معاصر شیعی، یکی از این پژوهشگران حدیثی در دوران کنونی به شمار می‌آید. وی علاوه بر تألیف آثاری چند در راستای نگرش انتقادی به مهم‌ترین مباحث حدیث‌شناختی به ویژه احادیث موضوعه، کتاب مستقلی با عنوان «دراسات فی الکافی و صحیح البخاری» نگاشته است. او با انگیزه اعتبارسنجی، به بررسی مقایسه‌ای برخی از مباحث دین‌شناختی از طریق نقد و ارزیابی متنی و سندی روایات نقل‌شده در هر دو کتاب پرداخته است. الحسنی در این کتاب، در مورد محتوا و اسناد و راویان در الکافی و صحیح بخاری سخن گفته و با رویکرد نقد متنی و سندی -فارغ از تعصبات و جانب‌داری‌های غیرمعقول- محتوای این دو منبع را مورد نقادی قرار داده است. وی ابتدا، راویان غیرقابل اعتماد از هر دو منبع را استخراج و با معیارهای خود تضعیف کرده است. در گام بعد، برخی از موضوعات حدیثی مانند واجب‌الوجود، بَداء و تقیّه را با تطبیق مرویات هر دو جامع مورد تحلیل مقایسه‌ای قرار داده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analyzing the critical approach of Hashim Marouf al-Hasani in comparing the cognitive validity of Al-Kafi Klini and Sahih Bukhari

نویسندگان [English]

  • Mahdi zabihi hesarak 1
  • feyzollah Akbari Dastak 2
  • Tahmine parsai 3
1 Student of Islamic Azad University, Karaj Branch, Faculty of Theology, Department of Quranic Sciences and Hadith
2 Member of the academic staff of the Department of Quranic and Hadith Sciences, Faculty of Theology, Islamic Azad University, Karaj branch
3 Faculty member of the Department of Quranic and Hadith Sciences, Faculty of Theology, Islamic Azad University, Karaj Branch
چکیده [English]

Epistemic studies of the foundational hadith sources of the two main Islamic sects have been a focus for a large number of hadith scholars, both historically and in the present era. Hashem Al-Hassani, a contemporary Shia hadith scholar, is one such researcher who has contributed significantly to hadith studies in modern times. In addition to authoring several works critically analyzing major hadith-related topics, especially fabricated hadiths, he has written a comprehensive book titled “Dirasat Fi al-Kafi wa Sahih al-Bukhari” (Studies in al-Kafi and Sahih al-Bukhari). His motivation for this work is to assess the validity of the hadiths in these two important sources through a textual and narratological critique. Al-Hassani, in his book, evaluates the content and chains of narrators in both al-Kafi and Sahih al-Bukhari, applying a method of critique free from undue bias and partisanship. He begins by identifying unreliable narrators from both sources and weakens their reports based on his own criteria. In the subsequent stage, he conducts a comparative analysis of specific theological topics, such as wajib al-wujud (necessary being), bada' (innovation of God’s will), and taqiya (dissimulation), by comparing the narrations found in both sources.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hashem Al-Hassani
  • al-Kafi
  • Sahih al-Bukhari
  • Comparative Analysis
  • Chain and Textual Criticism

مراجع

  1. فهرست منابع

    1. قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند، تهران: پیام عدالت، ۱۳۸۵ش.
    2. ابوریه، م، اضواء علی السنة المحمدیة، قم: انصاریان، ۱۳۸۹ش.
    3. آخوند خراسانی، م، کفایة الاصول، مقدمه سیدجواد شهرستانی، تصحیح مؤسسه آل‌البیت، قم: مؤسسه آل‌البیت، ۱۴۰۹ق.
    4. ابن أبی الحدید، ع ‏، شرح نهج البلاغة، تحقیق و تصحیح: محمد ابوالفضل‏ ابراهیم، قم: مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، ۱۴۰۴ق.
    5. ابن بابویه، م، فقیه من لا یحضره الفقیه، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‏، ۱۴۱۳ق.
    6. ابن حجر عسقلانی، ا، تقریب التهذیب، بیروت: دار المعرفه، ۱۳۷۶ق.
    7. ابن حجر عسقلانی، ا، لسان المیزان، محقق: دائرة المعرف النظامیة، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۰ق.
    8. اصبهانی، ش، القول الصراح فی البخاری وصحیحه الجامع، قم: مؤسسة الإمام الصادق×، چاپخانه: اعتماد، ۱۴۲0ق.
    9. الحسنی، دراسات فی الحدیث والمحدّثین، چ دوم، بیروت: دار التعارف للمطبوعات، نسخه الکترونیکی، ۱۳۹۸ق.
    10. الحسنی، هـ، اخبار و آثار ساختگی، ترجمه: حسین صابری، مشهد: آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهش‌های اسلامى، ۱۳۷۲ش.
    11. الحسنی، هـ، پژوهشی تطبیقی در احادیث بخاری و کلینی، ترجمه: عزیز فیضی، مشهد: آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهش‌های اسلامى، ۱۳۹۳ش.
    12. الحسنی، هـ، سیرة الائمة الاثنی عشر، بیروت: المکتبة الحیدریة، ۱۳۸۲ق.
    13. السباعی، م، السنة ومکانتها فی التشریع الإسلامی، بیروت: المکتب الإسلامی، ١٤٠٢ق.
    14. المزی، ج، تهذیب الکمال فی أسماء الرجال، محقق: بشار عواد معروف، ج اول، بیروت: مؤسسة الرسالة، ۱۴۰۰ق.
    15. بخاری، م، صحیح البخاری، تحقیق: محمد زهیر بن ناصر، دار طوق النجاة، ۱۴۲۲ق.
    16. حاکم نیشابوری، ا، المستدرک علی الصحیحین، چ اول، بیروت: دارالمعرفة، ۱۹۸۶م.
    17. حر عاملی، م، وسائل الشیعة، قم: آل البیت، ۱۴۱۴ق.
    18. حر عاملی، م، الفصول المهمة فی اصول الأئمة، قم: موسسه معارف اسلامی امام رضا×، ۱۴۱۸ق.
    19. ذهبی، م، سیر اعلام النبلاء، قاهرة: دار الحدیث، ۱۴۲۷ق.
    20. راغب اصفهانى، ح، المفردات فی غریب القرآن، بیروت: دارالعلم الدار الشامیة، ۱۴۱۲ق.
    21. شبستری، ع، الفائق فی رواة و اصحاب الامام الصادق، قم: جامعه مدرسین، ۱۴۱۸ق.
    22. شهید اول، م، ذکرى الشیعة فی أحکام الشریعة، قم: مؤسسة آل البیت^ لإحیاء التراث، ۱۴۱۹ق.
    23. شهید ثانی، زین الدین، ا، الرعایة فی علم الدرایة، قم: مکتبة آیة الله المرعشی العامة، ١۴٠٨ق.
    24. شهیدی، ر، ملاک‌های قدما در ارزیابی و نقد حدیث در آیینه فهرست‌های رجالی، حدیث اندیشه دوره جدید، شماره ۳، ۱۳۸۶ش.
    25. طباطبایی، م، المیزان فى تفسیر القرآن، قم: منشورات جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة، ۱۴۱۷ق.
    26. طبرسی، ا، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات ناصر خسرو، ۱۳۷۲ش.
    27. طبری، م، دلائل الامامة، قم، دارالذخائر المطبوعات، ۱۳۸۳ق.
    28. طوسی، م، تهذیب الأحکام، تهران: دار الکتب الإسلامیه، ۱۳۶۵ش.
    29. طوسی، م، الفهرست (شیخ طوسی)، تحقیق: جواد قیومی اصفهانی، قم: مؤسسه نشر الفقاهة، ۱۴۱۷ق.
    30. طوسی، م، رجال الطوسی، محقق: جواد قیومى اصفهانی، قم: جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۳۷۳ش
    31. عسکری، س، معالم المدرستین، قم: المجمع العالمی لأهل البیت، ۱۴۲۶ق.
    32. عسقلانی، ا، تقریب التهذیب، قاهره: مکتبة التوفیقیه، ۱۴۰۶ق.
    33. غفار، ع، بیروت: دارالرسول الاکرم|، دار المحجة البیضاء، ۱۴۱۵ق.
    34. کشی، م، اختیار معرفة الرجال‌، محقق / مصحح: محمد بن الحسن طوسی و حسن‌ مصطفوی، مشهد: مؤسسه نشر دانشگاه مشهد، ۱۴۰۹ق.
    35. کلینى، م، الکافی، قم: دارالحدیث، ۱۴۲۹ق.
    36. مجلسی، م، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، بیروت: مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۳ق.
    37. مصطفوی، ح، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۶۰ش.
    38. معارف، م؛ ایزدی، م؛ فرزندوحی، ج، مقایسه ملاک‌های گزینش روایات صحیح بخاری و الکافی، مطالعات قرآن و حدیث، شماره ۲ (پیاپی ۶)، ۱۳۸۹ش.
    39. مهدوی راد، م، علوم حدیث، شماره‏ ۵، (مقاله منع تدوین‏ حدیث)، ۱۳۸۷ش.
    40. نیشابوری، م، صحیح مسلم، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ۲۰۰۰م.
    41. نجاشی، ا، رجال النجاشی، قم، جامعه مدرسین،۱۴۱۶ق.

     

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 19 خرداد 1403
  • تاریخ بازنگری: 15 آبان 1403
  • تاریخ پذیرش: 20 آبان 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار