مبانی قرآنی اندیشه های اقتصادی آیت الله خامنه‌ای (دام ظله) در مبحث توزیع کالا با تاکید بر اقتصاد مقاومتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار و هیئت علمی دانشکده الهیات، دانشگاه علامه طباطبایی تهران، تهران، ایران

چکیده

این مقاله با روش توصیفی – تحلیلی و با ابزار کتابخانه‌ای به بررسی مبانی قرآنی اندیشه‌های اقتصادی آیت الله‌ خامنه‌ای‌ (دام ظله) در مبحث توزیع کالا با تاکید بر اقتصاد مقاومتی می‌پردازد؛ به این ضرورت که عدالت اقتصادی و عدالت اجتماعی در جامعه یکی از شاخص‌های مهم در اقتصاد مقاومتی است و از نظر مقام معظم رهبری پیشرفت اقتصادی کشور باید همراه با عدالت باشد. نتایج این مقاله بیانگر این است که توزیع عادلانه ثروت در سراسر کشور موجب تأثیرات اقتصادی بر سیاست و فرهنگ می‌شود. از راهکار‌های اجرایی توزیع در کلام مقام معظم رهبری باید به نظارت و کنترل بر فعالیت‌های اقتصادی، قاچاق و واردات بی ‌رویه کالا و حذف واسطه‌های غیر ضروری اشاره کرد. در آموزه‌های اقتصادی اسلام، نفی واسطه‌گری با عناوینی مانند نهی از تلقّی رُکبان و ممنوعیت نیابت شهری از روستایی به کار رفته است. احتکار، کم‏ فروشى‏ و اجحاف و فساد اداری از موانع توزیع عادلانه ثروت است. همچنین پایین‌بودن سطح حقوق و دستمزد، فقدان نظارت کافی و عدم برخورد جدی با متخلّفین از علل و عوامل فساد اداری است که برای از بین بردن آن باید از راهکار‌های تقویت و احیای فرهنگ دینی و ارزش‌های اخلاقی و پاکسازی نظام اداری از افراد فاسد استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Quranic-Hadith Examination of the Economic Ideologies of Ayatollah Khamenei (May his shadow last long) Regarding the Goods Distribution with Emphasis on the Resistance Economy

نویسنده [English]

  • mohammad sharifani
Associate Professor, Faculty of Theology, Allameh Tabatabai University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

This article, using a descriptive-analytical method and library resources, examines the Quranic foundations of Ayatollah Khamenei’s economic ideologies regarding the goods distribution, with an emphasis on the resistance economy. It emphasizes that economic justice and social justice are important indicators of the resistance economy in society, and according to the Supreme Leader, the country’s economic progress must be accompanied by justice. The results of this article indicate that fair wealth distribution across the country economically affects politics and culture. Executive measures for distribution mentioned in the Supreme Leader’s statements include monitoring and controlling economic activities, preventing rampant smuggling and imports, and eliminating unnecessary intermediaries. In Islamic economic teachings, the rejection of intermediaries is emphasized through prohibitions such as prohibiting middlemen from profiting and prohibiting urban representation of rural areas. Hoarding, underselling, exploitation, and administrative corruption are obstacles to fair wealth distribution. Additionally, low wages, lack of sufficient oversight, and failure to seriously address offenders are causes and factors of administrative corruption that require strengthening and revitalizing religious and moral values and cleansing the administrative system of corrupt individuals.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economy
  • Resistance Economy
  • Quran
  • The Supreme Leader
  1. ابن‌منظور، محمد بن مکرم،‌ لسان العرب، ج9، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات، 1419ق.
  2. احسانی، محمد،‌ شاخص‌های تربیتی جهاد اقتصادی از منظر قرآن، قم‌: مرکز پژوهش‌های صدا وسیما، اول، 1390ش.
  3. آذرنوش، آذرتاش،‌ فرهنگ معاصر عربی/فارسی، تهران‌: نشر نی، هشتم، 1386ش.
  4. اسحاقی، حسین،‌ مولفه‌های مدیریت جهادی: صمیمانه با مدیران، تهران: سازمان سمت، 1385ش.
  5. آقا نظری، حسن،‌ نظریه‌پردازی اقتصاد اسلامی، تهران: دارالکتب الاسلامیه. چهارم، 1389ش.
  6. ایروانی، جواد‌ اخلاق اقتصادی از دیدگاه قرآن و حدیث. مشهد: دانشگاه علوم رضوی، 1384ش.
  7. بانک جامع بیانات مقام معظم رهبری - بیانات مقام معظم رهبری در دیدار نخبگان جوان علمی 26/7/96.
  8. پژوهشکده تحقیقات اسلامی، اخلاق اقتصادی،‌ تهران: اداره آموزش‌های عقیدتی، سیاسی نمایندگی ولی فقیه در سپاه، اول، 1376ش.
  9. تمیمی آمدی، عبدالواحد،‌ غررالحکم و درر الکلم، تهران: انتشارات سمت، 1380ش.
  10. حرّانی، حسن بن علی بن شعبه،‌ تحف العقول. ترجمه: احمد جنتی. تهران: امیرکبیر، 1382ش.
  11. حر عاملی، محمد،‌ وسائل الشیعة الی تحصیل الشریعه. قم: آل البیت. اول، 1409ق.
  12. حکیمی، اخوان،‌ الحیات، ترجمه احمد آرام، نشر فرهنگ اسلامی، تهران، 1380ش.
  13. دیلمى، حسن بن محمد،‌ إرشاد القلوب إلى الصواب، قم: الشریف الرضی، 1412ق.
  14. راغب اصفهانی، حسین بن محمد،‌ مفردات الفاظ القرآن. تحقیق صفوان عدنان داودی. دمشق: دارالقلم. اول، 1416ق.
  15. طباطبایی، سیدمحمدحسین،‌ المیزان فی تفسیرالقرآن. ترجمه سیدمحمدباقرموسوی همدانی. تهران: دارالکتب الاسلامیه، چهارم، 1365ش.
  16. طباطبایی، سید محمدحسین‌ خلاصه تعالیم اسلام. به کوشش: داوود الهامی، تهران: کعبه، 1390ش.
  17. فراهیدی، خلیل بن احمد‌ العین. تحقیق مهدی مخزومی وابراهیم سامرایی، بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات. اول، 1440ق.
  18. طوسی، محمدبن حسن،‌ تهذیب الاحکام، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1365ش.
  19. فلسفی، محمدتقی،‌ الحدیث روایات تربیتی، ج۱، تهران: نشر فرهنگ اسلامی، 1368ش.
  20. قرائتی، محسن،‌ تفسیر نور، ج 5، تهران: انتشارات اسلامیه، 1375ش.
  21. کلینی، محمد بن یعقوب،‌ اصول کافی، مترجم جواد مصطفوی، بیروت: دارالاضواء، 1413ق.
  22. کلینی، محمد بن یعقوب،‌ الفروع من الکافی، بیروت: دارالاضواء، 1413ق.
  23. مجلسی، محمدباقر،‌ حلیة المتقین، قم: هجرت، هشتم، 1374ش.
  24. محمدی ری شهری، محمد،توسعه اقتصادی بر پایه قرآن وحدیث. ترجمه سید ابوالقاسم حسینی، قم: دارالحدیث، 1382ش.
  25. محمدی ری شهری، محمد،‌ میزان الحکمة، ترجمه: حمیدرضا شیخی، قم: دارالحدیث، 1385ش.
  26. مراغی، احمد بن المصطفی،‌ تفسیر المراغی، بیروت‌: دار احیاء التراث العربی، 1440ق.
  27. مصطفوى، حسن،‌ التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1360ش.
  28. معمارنژاد، عباس،‌ اقتصاد دانش بنیان: الزامات، نماگرها، موقعیت ایران، چالش‌ها و راهکارها. فصلنامه اقتصاد و تجارت نوین، ش1، 1384ش.
  29. مکارم شیرازى، ناصر،تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1374ش.
  30. میرمعزی، سید حسین،‌ اقتصاد کلان با رویکرد اسلامی، تهران: انتشارات اسلامیه، 1391ش.
  31. نراقی، محمدمهدی،‌ جامع السعادات، مرکز تحقیقات رایانه‌ای قائمیه اصفهان، نسخه دیجیتالی، 1397ش.
  32. نوعی‌پور، بهروز،مدیریت دانش، نشریه شبکه. شماره 45، 1383ش.
  33. هندی، علاء‌الدین علی متقی،‌ کنز العمال، بیروت: موسسه رسالت، 1438ق.