تبیین سنّت پیامبر(ص)در نوع نشستن از منظر فریقین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

2 کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران،

چکیده

پیامبر(ص)اسوۀ اخلاق حسنه و الگوی ادب در گفتار و رفتار برای تمام بشریت به‌ویژه مسلمانان است. این موضوع سبب شده که فریقین در منابع روایی خود اهتمام جدی به بازگویی و معرفی اخلاقی آن حضرت داشته باشند. در این مقاله به بررسی نوع نشستن پیامبر(ص)به‌عنوان یکی از الگوهای رفتاری ایشان در منابع معتبر روایی شیعه و اهل‌سنّت پرداخته شده است تا میزان هم‌پوشانی روایات این مؤلفه در حوزه اخلاق رفتاری در روایات فریقین به‌طور کامل نمایان شود. کاوش در منابع حدیثی دو مذهب، وجود اشتراک را در بسیاری از موارد از جمله رو به قبله نشستن، دراز نکردن پا در حضور دیگران، توسعه‌دادن جا برای هم‌نشین و تازه واردها، نشستن در انتهای مجلس، نشستن به حالت قرفصاء و احتباء، دو زانو نشستن، به حالت تورک نشستن، تکیه‌ندادن بر سر سفره غذا و... نشان می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Exposition of the Prophet's Tradition in Sitting Posture from the Perspective of the Two Schools of Thought (Shia and Sunni)

نویسندگان [English]

  • ali sameni 1
  • fatemeh golpich 2
1 Assistant Professor, Department of Quran and Hadith Sciences, Faculty of Theology and Islamic Studies, Shiraz University, Shiraz, Iran
2 Master, Faculty of Theology and Islamic Studies, Shiraz University, Shiraz, Iran
چکیده [English]

The Prophet is an exemplar of good morals and a model of etiquette in speech and behavior for all of humanity, particularly Muslims. This has led the two schools, Shia and Sunni, to place serious emphasis on narrating and introducing the ethical traits of the Prophet in their authentic sources. This article examines the sitting posture of the Prophet as one of his behavioral models in reliable narrations of both Shia and Sunni traditions. The aim is to fully demonstrate the level of overlap of these traditions in the realm of ethical behavior. Exploration of the hadith sources of both schools reveals the existence of shared practices in various aspects, including sitting facing the qiblah, not stretching legs in the presence of others, creating space for companions and newcomers, sitting at the end of the gathering, sitting in a cross-legged or squatting posture, sitting on both knees, sitting in the Tawarruk style, not-leaning on the dining table, and more.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Prophet's Tradition
  • Two Schools
  • Squatting
  • Cross-Legged
  • Tawarruk Style

مراجع

  1. قرآن کریم
  2. ابن‌ابی‌شیبه، عبدالله بن محمد، المصنف، ریاض‌‌‌‌: مکتبة الرشد، 1425ق.
  3. ابن‌اثیر، مبارک بن محمد، النهایة فی غریب الحدیث و الاثر، بیروت‌‌‌‌: المکتبة العلمیة، 1399ق.
  4. ابن‌اشعث، محمد بن محمد، الجعفریات (الأشعثیات)، تحقیق مشتاق صالح المظفر، کربلای معلی‌‌‌‌: العتبة الحسینیة المقدسة، 1434ق.
  5. ابن‌حجر عسقلانی، احمد بن علی، فتح الباری بشرح صحیح البخاری، بی‌جا‌‌‌‌: المکتبة السلفیة، بی‌تا.
  6. ابن‌سعد، محمد، الطبقات الکبری، بیروت‌‌‌‌: دارالکتب العلمیة، 1410ق.
  7. ابن‌شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول عن آل الرسول، الطبعة السابعة، بیروت‌‌‌‌: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، 1423ق.‌‌
  8. ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ دمشق، بیروت‌‌‌‌: دارالفکر، 1415ق.
  9. ابن‌ماجه قزوینی، محمد بن یزید، سنن ابن‌ماجه، صیدا- بیروت‌‌‌‌: المکتبة العصریة، 1426ق.
  10. ابن‌منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، الطبعة الثالثة، بیروت‌‌‌‌: دارصادر، 1414ق.
  11. ابوداوود سجستانی، سلیمان بن الأشعث، سنن ابی‌داوود، صیدا- بیروت‌‌‌‌: المکتبة العصریة، 1426ق.
  12. احمد بن حنبل، مسند احمد بن حنبل، بیروت‌‌‌‌: مؤسسة الرسالة، 1421ق.
  13. ازهری، ابومنصور، تهذیب اللغة، بیروت‌‌‌‌: داراحیاء التراث العربی، 2001م.
  14. اشتهاردی، علی پناه، مدارک العروة، تهران‌‌‌‌: دارالاسوة، 1417ق.
  15. اصبهانی، اسماعیل بن محمد، دلایل النبوة، ریاض‌‌‌‌: دارطیبة، 1409ق.
  16. اهوازی، حسین بن سعید، الزهد، بیروت‌‌‌‌: دارالأعراف، 1413ق.
  17. بحرالعلوم، محمد بن محمدتقی، الاجتهاد اصوله و احکامه، بیروت‌‌‌‌: دارالزهراء، بی‌تا.
  18. بخاری، محمد بن اسماعیل، الأدب المفرد، قاهره‌‌‌‌: المطبعة السلفیة، 1375ق.
  19. بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح البخاری، صیدا- بیروت‌‌‌‌: المکتبة العصریة، 1429ق.
  20. برقی، احمد بن محمد، تحقیق سیدمهدی رجایی، المحاسن، الطبعة الثانیة، قم‌‌‌‌: المجمع العالمی لأهل‌البیت(ع)، 1416ق.
  21. بیهقی، احمد بن حسین، الآداب، بیروت‌‌‌‌: مؤسسة الکتب الثقافیة، 1408ق.
  22. بیهقی، احمد بن حسین، الجامع لشعب الایمان، ریاض‌‌‌‌: مکتبة الرشد، 1423ق.
  23. بیهقی، احمد بن حسین، السنن الکبری، الطبعة الثالثة، بیروت‌‌‌‌: دارالکتب العلمیة، 1424ق.
  24. ترمذی، محمد بن عیسی، الشمائل المحمدیه، بیروت‌‌‌‌: داراحیاء التراث العربی. بی‌تا.
  25. ترمذی، محمد بن عیسی، سنن الترمذی، صیدا- بیروت‌‌‌‌: المکتبة العصریة، 1426ق.
  26. جناتی، محمدابراهیم، منابع اجتهاد از دیدگاه مذاهب اسلامی، تهران‌‌‌‌: کیهان، 1370ق.
  27. جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح، الطبعة الرابعة، بیروت‌‌‌‌: دارالعلم للملایین، 1407ق.
  28. حر عاملی، محمد بن الحسن، وسائل الشیعة فی تحصیل مسائل الشریعة، قم‌‌‌‌: مؤسسة آل‌البیت(ع)، 1409ق.
  29. خرگوشی، عبدالملک بن محمد، شرف المصطفی، مکه‌‌‌‌: دارالبشائر الاسلامیه، 1424ق.
  30. خرگوشی، عبدالملک بن محمد، شرف النبی(ص)،ترجمه نجم الدین محمود راوندی، تهران‌‌‌‌: بابک، 1361ق.
  31. خطابی، حمد بن محمد، معالم السنن، بیروت‌‌‌‌: دارالکتب العلمیه، 2009م.
  32. خوئی، سیدابوالقاسم و بروجردی، مرتضی، المستند فی شرح العروة الوثقی (موسوعة الامام الخوئی)، قم‌‌‌‌: مؤسسه احیاء آثار الامام الخوئی، 1421ق.
  33. دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، تهران‌‌‌‌: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، 1341ش.
  34. دیلمی، شیرویه بن شهردار، الفردوس بمأثور الخطاب، بیروت‌‌‌‌: دارالکتب العلمیة، 1406ق.
  35. سیوطی، جلال الدین، تدریب الراوی فی شرح تقریب النواوی، بیروت‌‌‌‌: داراحیاء التراث العربی، 1421ق.
  36. شهید اول، محمد بن مکی، الالفیة و النفلیة، قم‌‌‌‌: مکتبة الاعلام الاسلامی، 1408ق.
  37. شهید اول، محمد بن مکی، الدورس الشرعیة فی فقه الامامیة، قم‌‌‌‌: موسسة النشر الاسلامی، بی‌تا.
  38. شهید ثانی، زین‌الدین بن علی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، قم‌‌‌‌: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، 1412ق.
  39. شهید ثانی، زین‌الدین بن علی، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، قم‌‌‌‌: موسسة المعارف الاسلامیة، 1417ق.
  40. شمس شامی، محمد بن یوسف، سبل الهدی و الرشاد فی سیرة خیر العباد، بیروت‌‌‌‌: دارالکتب العلمیه، 1414ق.
  41. شیخ صدوق، محمد بن علی بن بابویه، الخصال، قم‌‌‌‌: مؤسسة النشر الاسلامی، 1403ق.
  42. شیخ صدوق، محمد بن علی بن بابویه، علل الشرائع، بیروت‌‌‌‌: دارالمرتضی، 1427ق.
  43. شیخ صدوق، محمد بن علی بن بابویه، معانی الأخبار، الطبعة السادسة، قم‌‌‌‌: مؤسسة النشر الاسلامی، 1431ق.
  44. شیخ صدوق، محمد بن علی بن بابویه، معانی الاخبار، ترجمه عبدالعلی محمدی شاهرودی، تهران‌‌‌‌: دارالکتب الاسلامیه، 1377ش.
  45. شیخ صدوق، محمد بن علی بن بابویه، من لا یحضره الفقیه، بیروت‌‌‌‌: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، 1406ق.
  46. شیخ طوسی، محمد بن الحسن، الأمالی، قم‌‌‌‌: دارالثقافة، 1414ق.
  47. شیخ طوسی، محمد بن الحسن، النهایة، چاپ دوم، بیروت‌‌‌‌: دارالکتاب العربی، 1400ق.
  48. شیخ طوسی، محمد بن الحسن، تهذیب الأحکام، چاپ چهارم، تهران‌‌‌‌: دارالکتب الاسلامیة، 1364ش.
  49. صنعانی، عبدالرزاق بن همام، المصنف، الطبعة الثانیة، بیروت‌‌‌‌: المجلس العلمی، 1403ق.
  50. طباطبایی، سیدمحمد حسین، سنن النبی، ترجمه استاد ولی، تهران‌‌‌‌: پیام آزادی، 1381ش.
  51. طبرانی، سلیمان بن أحمد، المعجم الاوسط، قاهره‌‌‌‌: دارالحرمین، 1415ق.
  52. طبرانی، سلیمان بن أحمد، المعجم الکبیر، قاهره‌‌‌‌: مکتبة ابن‌تیمیه، بی‌تا.
  53. طبرسی، علی بن حسن، مشکات الأنوار فی غرر الأخبار، قم‌‌‌‌: دارالحدیث، 1418ق.
  54. طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، بیروت‌‌‌‌: موسسة الاعلمی للمطبوعات، بی‌تا.
  55. طریحی، فخرالدین بن محمد، مجمع البحرین، تهران‌‌‌‌: مکتبة المرتضویه، 1375ش.
  56. عتر، نورالدین، منهج النقد فی علوم الحدیث، الطبعة الثالثة، دمشق‌‌‌‌: دارالفکر، 1418ق.
  57. عظیم آبادی، محمد، عون المعبود علی شرح سنن ابی‌داوود، بیروت‌‌‌‌: دار ابن‌حزم، 1426ق.
  58. فیروز آبادی، محمد بن یعقوب، القاموس المحیط، بیروت‌‌‌‌: مؤسسه الرسالة، 1426ق.
  59. فیض کاشانی، محمدمحسن، المحجة البیضاء، چاپ چهارم، قم‌‌‌‌: موسسه النشر الاسلامی، 1417ق.
  60. فیض کاشانی، محمدمحسن، الوافی، اصفهان‌‌‌‌: مکتبة الامام امیر المؤمنین(ع)، 1406ق.
  61. قضاعی، قاضی ابوعبدالله محمد بن سلامة، مسند الشهاب، بیروت‌‌‌‌: مؤسسة الرسالة، 1405ق.
  62. کاشف الغطاء، جعفر، کشف الغطاء عن مبهمات شریعة الغراء، بی‌جا‌‌‌‌: مکتب الاعلام الاسلامی، بی‌تا.
  63. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، الطبعة الثانی، قم‌‌‌‌: دارالحدیث، 1430ق.
  64. کوفی، علی بن احمد، الاستغاثة فی بدع الثلاثة، تهران‌‌‌‌: مؤسسه الاعلمی، 1373ش.
  65. لحجی، عبدالله بن سعید، منتهی السئول علی وسائل الوصول إلی شمائل الرسول(ص)،الطبعة الثالثة، جدة‌‌‌‌: دارالمنهاج، 1426ق.
  66. مازندرانی، محمدصالح، شرح اصول الکافی، الطبعة الثانیة، بیروت‌‌‌‌: داراحیاء التراث العربی، 1429ق.
  67. مالک بن انس، مصحح‌‌‌‌: محمدفؤاد عبدالباقی، الموطا، بیروت‌‌‌‌: داراحیاء التراث العربی، 1406ق.
  68. متقی هندی، علی بن حسام الدین، کنز العمال فی سنن الأقوال و الأفعال، الطبعة الخامسة، بیروت‌‌‌‌: مؤسسة الرسالة، 1405ق.
  69. مسلم بن الحجاج، قشیری نیشابوری، صحیح مسلم، صیدا- بیروت‌‌‌‌: المکتبة العصریة، 1424ق.
  70. مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، الطبعة الثانیة، بیروت‌‌‌‌: داراحیاء التراث العربی، 1403ق.
  71. مجلسی، محمدباقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل‌الرسول، تهران‌‌‌‌: دارالکتب الاسلامیة، 1363ش.
  72. مجلسی، محمدتقی، روضة المتقین، قم‌‌‌‌: مؤسسة دارالکتاب الاسلامی، 1429ق.
  73. مجلسی، محمدتقی، لوامع صاحبقرانی، چاپ دوم، قم‌‌‌‌: اسماعیلیان، 1414ق.
  74. محمدی ری‌شهری، محمد، الصلاة فی الکتاب و السنة، مترجم‌‌‌‌: عبد الهادی مسعودی، قم‌‌‌‌: مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، 1377ش.
  75. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم‌‌‌‌: مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، 1391ش.
  76. محمدی ری‌شهری، محمد و دیگران، مترجم‌‌‌‌: عبدالهادی مسعودی، سیره پیامبر خاتم(ص)،قم‌‌‌‌: مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، 1394ش.
  77. مصطفی، ابراهیم و دیگران، المعجم الوسیط، استانبول‌‌‌‌: دارالدعوة، 1989م.
  78. مظفر، محمدرضا، اصول الفقه، قم‌‌‌‌: مؤسسة النشر الاسلامی، 1434ق.
  79. مغربی، نعمان بن محمد، دعائم الاسلام، چاپ دوم، قم‌‌‌‌: مؤسسه آل‌البیت، 1385ش.
  80. نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، بیروت‌‌‌‌: داراحیاء التراث العربی، 1362ق.
  81. نراقی، احمد، مستند الشیعه فی احکام الشریعه، قم‌‌‌‌: مؤسسه آل‌البیت، 1415ق.
  82. نوری، میرزا حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم‌‌‌‌: مؤسسة آل‌البیت(ع)، بی‌تا.
  83. همدانی، رضا بن محمدهادی، مصباح الفقیه، تهران‌‌‌‌: مکتبة النجاح، بی‌تا.
  84. .84 Ahn, H. E., & Yoon, T. L. (2019). The Effects of Sitting in a Crossed Legs Posture on the Vertebral Angle, Chest Wall Mobility, Pulmonary Function, and Respiratory Muscle Activity‌‌‌‌: A Preliminary Study.Korean Society of Physical Medicine, 14(3), 13-20.
  85. Park, Y., & Bae, Y. (2014). Comparison of postures according to sitting time with the leg crossed.Journal of physical therapy science, 26(11), 1749-1752.
پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی (علمی پژوهشی)
دوره 10، شماره 18
شهریور 1402
صفحه 245-288

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 26 دی 1400
  • تاریخ بازنگری: 23 خرداد 1401
  • تاریخ پذیرش: 21 مرداد 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار