جایگاه تجربه در طب روایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد، ایران

2 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد، ایران

چکیده

دستورات طبی، خواص داروها، روش‌‌های درمانی، دعاهای مخصوص برای رفع بیماری‌‌ها و... مطرح شده در روایات، مجموعه‌ای را شکل می‌دهد که از آن به طب روایی تعبیر می‌شود. رواج گسترده دانش پزشکی مدرن و استفاده از روش علمی تجربی در آن، به طرح این سوال دامن زده ‌است که تجربه در طب روایی از چه وزن و جایگاهی برخوردار است. برخی دیدگاه‌های جزم‌اندیشانه و یا روشنفکرمآبانه بی‌مبنا دربارۀ مبانی طب روایی که به مدد فضای مجازی مجال جولان یافته، بررسی علمی آنها را ضروری ساخته است. دغدغه پژوهش پیش‌ رو که با تکیه بر منابع روایی و به شیوه‌‌ای توصیفی- تحلیلی سامان یافته، آن است که به دور از افراط و تفریط، جایگاه تجربه در طب روایی را در دو سطحِ نقش تجربه در دانش طبی معصومان(ع) و نیز کاربرد تجربه در ارزیابی روایات طبی، مورد بررسی قرار دهد. یافته‌های این جستار، نشان از آن دارد که به‌رغم هم‌سانی و هم‌سویی برخی آموزه‌های طب روایی با آموزه‎های دیگر مکاتب طبی، ظواهر روایات و نیز دیدگاه مشهور عالمان شیعه این است که دانش طبی اهل بیت(ع)، وحیانی است؛ اما با این وجود، آنان تجارب بشری در این زمینه را انکار نکردند و از آنها نیز استفاده نمودند. همچنین مشخص شد روایاتی که دربردارنده آموزه‌‌های طبی منحصر به معصومان(ع) هستند به دو دسته آموزه‌‌های طبیعی و آموزه‌‌های فراطبیعی تقسیم می‌‌شوند که ارزیابی تجربی و استفاده از روش علمی تنها در آموزه‌‌های طبیعی قابل انجام است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Experience in Narrative Medicine

نویسندگان [English]

  • mohammad ebrahim roshanzamir 1
  • Seyed soleyman Moosavi 2
1 Assistant Professor, Razavi University for Islamic Sciences, Mashhad, Iran
2 . PhD Candidate in Quran and Hadith Sciences, Razavi University for Islamic Sciences, Mashhad, Iran
چکیده [English]

The instructions of medicine, the properties of drugs, therapeutic methods, specific prayers for curing diseases, and other related matters mentioned in narratives form a collection known as narrative medicine. The widespread prevalence of modern medical knowledge and the use of empirical scientific methods have raised the question of the weight and position of experience in narrative medicine. Some baseless and dogmatic perspectives regarding the foundations of narrative medicine, which have found a platform in the virtual space, necessitate a scientific examination. The objective of this research, based on narrative sources and in a descriptive-analytical approach, is to investigate the position of experience in narrative medicine, avoiding extremism and exaggeration. This is done by examining the role of experience in the medical knowledge of the infallible Imams and the application of experience in evaluating medical narratives. The findings of this study indicate that despite the similarities and harmony between some teachings of narrative medicine and other medical schools, the apparent narratives and the perspective of prominent Shia scholars suggest that the medical knowledge of the Ahlul Bayt is divine revelation. However, they did not deny human experiences in this field and also utilized them. It was also revealed that the narratives encompassing medical teachings of the infallibles can be divided into two categories: natural teachings and supernatural teachings. Empirical evaluation and the use of scientific methods are only applicable to natural teachings.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Empirical Scientific Method
  • Medicine
  • Narrative Medicine

مراجع

  1. قرآن کریم.
  2. ابن‌ادریس، محمد بن احمد، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، چاپ دوم، قم‌‌‌‌: دفتر انتشارات اسلامی، 1410ق. ‏
  3. ابن‌اشعث، محمد بن محمد، الجعفریات (الأشعثیات)، تهران‌‌‌‌: مکتبة النینوى الحدیثة، بی‌‌تا.
  4. ابن‌حیون، نعمان بن محمد مغربی، دعائم الإسلام‏، چاپ دوم، قم‌‌‌‌: مؤسسة آل البیت علیهم السلام‏، 1385ق.
  5. ابن‌خلدون، عبدالرحمن بن محمد، مقدمه ابن‌خلدون، بیروت‌‌‌‌: مؤسسه کتب الثقافیة، 1994م.
  6. ابن‌قولویه، جعفربن محمد، کامل الزیارات، نجف‌‌‌‌: دارالمرتضویه، 1356ق.
  7. ابنا بسطام، عبدالله و حسین، طبّ الأئمة، چاپ دوم، قم‌‌‌‌: دارالشریف الرضی، 1411ق.
  8. اردبیلی، احمد بن محمد، الفوائد و البرهان، قم‌‌‌‌: دفتر انتشارات اسلامی، 1361ش.
  9. امام رضا علیه السلام، طبّ الإمام الرضا علیه السلام(الرسالة الذهبیة)، قم‌‌‌‌: دار الخیام، 1402ق.
  10. برقی، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، چاپ دوم، قم‌‌‌‌: دارالکتب الإسلامیة، 1371ق.
  11. جوزی، ابن‌قیم، محمد، زاد المعاد فی هدی خیر العباد، چاپ بیست و هفتم، کویت‌‌‌‌: مکتبة المنار الاسلامیة، 1994م.
  12. حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، قم‌‌‌‌: آل‌البیت، 1409ق.
  13. حمیری، عبدالله بن جعفر، قرب الاسناد، قم‌‌‌‌: آل‌البیت، 1413ق.
  14. شبر، عبدالله، طب الائمه، چاپ سوم، بیروت‌‌‌‌: دارالارشاد، 1428ق.
  15. صدوق، محمد بن علی، عیون اخبار الرضا. تهران‌‌‌‌: نشر جهان، 1378ق.
  16. صدوق، محمد بن علی، علل الشرایع، قم‌‌‌‌: داوری، 1385ش.
  17. طوسی، محمد بن حسن، العدة فی اصول الفقه، قم‌‌‌‌: محمدتقی علاقه بندیان، 1417ق.
  18. قرضاوی، یوسف، السنة مصدرا للمعرفة و الحضارة، قاهره‌‌‌‌: دارالشروق، 2002م.
  19. کشی، محمد بن عمر، رجال الکشی- إختیار معرفة الرجال‏، مشهد‌‌‌‌: نشر دانشگاه مشهد، 1409ق.
  20. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، چاپ چهارم، تهران‌‌‌‌: دارالکتب الاسلامیة، 1407ق.
  21. مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار ائمة الاطهار، بیروت‌‌‌‌: دارإحیاء التراث العربی‏، چاپ سوم، 1403ق.
  22. مفضل بن عمر، توحید المفضل، چاپ سوم، قم‌‌‌‌: داوری، بی‌‌تا.
  23. مفید، محمد بن محمد، تصحیح اعتقادات الإمامیة، چاپ دوم، قم‌‌‌‌: کنگره شیخ مفید، 1414ق.
  24. نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، چاپ ششم، قم‌‌‌‌: دفتر انتشارات اسلامی، 1365ق.
  25. A HISTORY OF THE HEART. Available at‌‌‌‌: web.stanford.edu/class/history13/earlysciencelab/body/heartpages/heart.html. Accessed September 26, 2021.
  26. Britannica, The Editors of Encyclopedia. "Scientific method". Encyclopedia Britannica. 2020. Available at‌‌‌‌: www.britannica.com/science/scientific-method. Accessed 27 September 2021.
  27. Britannica, The Editors of Encyclopedia. "Empedocles". Encyclopedia Britannica. 2021. Available at‌‌‌‌: www.britannica.com/biography/Empedocles. Accessed 27 September 2021.
  28. Celsus A. Corn. Of Medicine in Eight Books. Trans‌‌‌‌: Greive J. Edinburgh‌‌‌‌: Edinburgh University Press,1814.
  29. Furhad, S., & Bokhari, A. A., Cupping Therapy. InStat Pearls. Stat Pearls Publishing, 2022.
  30. Good Byron J., Medicine, Rationality and Experience‌‌‌‌: An Anthropological Perspective. Cambridge‌‌‌‌: Cambridge University Press, 1994.
  31. Hippocrates, Hippocratic writings. Trans‌‌‌‌: Chadwick J & Mann W. N. London‌‌‌‌: Penguin Publication, 1978.
  32. Ibn Bastam Abdullah, Ibn Bastam Husain, Islamic Medical Wisdom (Tib al-'A'immah). Trans‌‌‌‌: Ispahany Batool. Edit‌‌‌‌: Andrew J. Newman. Qom‌‌‌‌: Ansariyan Publications, 2000.

Sonali, Singh, 2021, Ten failed theories of Physics, Available at‌‌‌‌: www.steamdaily.com/ten-failed-theories-of-phys

پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی (علمی پژوهشی)
دوره 10، شماره 18
شهریور 1402
صفحه 289-308

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 06 فروردین 1401
  • تاریخ بازنگری: 18 شهریور 1401
  • تاریخ پذیرش: 05 مهر 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار