روش تحلیل افعال معصومان ع با الگوگیری در سبک زندگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته علوم حدیث تطبیقی دانشگاه قرآن و حدیث، قم، ایران

2 دانشیار گروه شیعه‌شناسی جامعة المصطفی ص العالمیه، قم، ایران

چکیده

یکی از منابع مهم استخراج سبک زندگی اسلامی، افعال معصومان ع است. ارائه سبک زندگی اسلامی برگرفته از افعال معصومان، نیازمند تحلیل جامع می‌باشد. تفاوت‌هایی که بین قول و فعل وجود دارد موجب دشواری تحلیل دقیق فعل نسبت به قول شده است؛ از جمله: خاموشی فعل و امکان برداشت‌های چندگانه از آن، اینکه الفاظ نقل‌کننده فعل، تماما از سوی راوی اول ایجاد و به‌کار گرفته شده اما در قول، الفاظ روایت، بیشتر، کلام معصوم است که تنها توسط راوی، نقل می‌شود. این تفاوت‌ها، فرایند تحلیل دقیق فعل را دشوارتر کرده و ضرورت تدوین روشیِ کارآمد، برای دستیابی به تحلیل‌هایی جامع از افعال معصومان را دوچندان می‌کند. مقاله حاضر کوشیده است با بررسی مطالعات پیشین و رفع کاستی‌های آنها و در نظرگرفتن جوانب مختلف فعل، روشی کارآمد برای تحلیل افعال ارائه دهد. نتیجه این پژوهش که با روش تحلیلی ـ اکتشافی به‌دست آمده، نشان می‌دهد؛ روش تحلیل افعال معصومان، در یک فرایند چهارده مرحله‌ای می‌تواند ما را به تحلیلی جامع از افعال ایشان برساند. مهمترین مراحلی که در این پژوهش ارائه شده از جمله؛ توجه به انگاره‌های ذهنی راوی، توجه به بسترهای مشابه و غیر مشابه تحقق فعل، توجه به هدف نهایی خلقت در تحلیل، در نظرگرفتن قرائن اثرگذار در تحلیل فعل، سنجش با معیارهای ارزیابی گزاره‌های تاریخی، تنقیح مبانی تحلیل فعل و توجه به آن در مراحل تحلیل.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Method of Analyzing Infallible Figures’ Conducts by Modeling in Lifestyle

نویسندگان [English]

  • BEHROOZ HOSSEINPOUR BONVARNAZER 1
  • naser rafiei mohammadi 2
1 . PhD Candidate, Department of Comparative Hadith Sciences, University of Quran and Hadith, Qom, Iran
2 Associate Professor, Department of Shia Studies, Al-Mustafa International University, Qom, Iran
چکیده [English]

One of the important sources of extracting the Islamic lifestyle is the conducts of the Infallible Figures. Presenting the Islamic lifestyle based on the conducts of the Infallible Figures requires a comprehensive analysis. The differences between words and work have made it difficult to accurately analyze works compared to words. Among them: silence of the work and the possibility of multiple comprehensions of it, that the words narrating the work are entirely created and used by the first narrator, but in words, the words of the narration are mostly words conducts of the Infallible Figures that are narrated only by the narrator. These differences make the process of detailed work analysis more difficult and double the necessity of developing an efficient method to achieve a comprehensive analysis of Infallible Figures’ works. This article has endeavored to provide an efficient method for analyzing works by reviewing previous studies and solving their shortcomings and considering different aspects of works. The result of this research, obtained with the analytical-exploratory method, indicates that the method of analyzing the conducts of the Infallible Figures, in a fourteen-step process, can lead us to a comprehensive analysis of their actions. The most important steps presented in this research include; Paying attention to the mental ideas of the narrator, paying attention to the similar and dissimilar contexts of the realization of the work, paying attention to the ultimate goal of creation in the analysis, considering the effective evidences in the analysis of the work, measuring with the evaluation criteria of historical propositions, refining the basics of conduct analysis and paying attention to it in the stages of analysis.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Conduct Analysis
  • Method of Understanding Conduct (Sirah)
  • Lifestyle
  • Following Conduct (Sirah)
  • Conduct (Sirah) Studies

مراجع

  1. ابن ‌اعثم‌ کوفی، محمدبن‌علی، الفتوح، مترجم:محمدبن‌احمد مستوفی‌هروی، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ 5، 1393ش.
  2. ابن‌حیون، نعمان بن محمد مغربى‏، شرح الأخبار فی فضائل الأئمة الأطهارb‏، محقق: حسینى جلالى، محمد حسین‏، انتشارات جامعه مدرسین، چاپ اول‏، 1409ق‏.
  3. ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر، تفسیر القرآن العظیم، تحقیق: علی شیری، بیروت: دارالمعروف، 1415ق.
  4. اراکی، محمدعلی، کتاب الطهارة، مؤسسه در راه حق، چاپ اول، ۱۳۷۳ش.
  5. اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمه فی معرفه الائمه، محقق: هاشم رسولی محلاتی، چاپ اول، تبریز: نشر بنی هاشم، ۱۳۸۱ش.
  6. انصاری، مرتضی‌، کتاب الطهاره، مجمع الفکر الاسلامی، چاپ دوم، 1383ش.
  7. آلوسی، السید محمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی، تحقیق: محمداحمد الامد و عمر عبدالسلامی، بیروت: داراحیاء التراث العربی، چاپ اول ، 1420ق.
  8. آئینه‌وند، صادق، علم تاریخ در گستره تمدن اسلامی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1387ش.
  9. بخاری، محمدبن اسماعیل، صحیح البخاری، بیروت: دارالفکر، 1981م.
  10. تاج‌بخش، احمد، تاریخ و تاریخ‌نگاری، شیراز: نوید شیراز، ‌ چاپ اول، 1376ش.
  11. ترمذی، محمدبن عیسی، سنن الترمذی، محقق: عبدالرحمن محمد عثمان، بیروت: دارالفکر، چاپ دوم، ۱۹۸۳م.
  12. ثقفی، ابراهیم بن محمد، الغارات، انجمن آثار ملی، ۱۳۹۵ش.
  13. جوادی آملی، عبدالله، مجله الکترونیکی اسراء، شماره 10، 1389ش.
  14. حرانی، ابن‌شعبه، تحف العقول، تحقیق: علی‌اکبر غفاری، ، قم: جامعه مدرسین، چاپ دوم ، ۱۳۶۳ش.
  15. حرعاملی، محمد بن ‌حسن، وسائل الشیعه، تهران: اسلامیه، چاپ 9، 1387ش.
  16. حسنی، علی‌اکبر، «سیری کوتاه در بازشناسی منابع تاریخ اسلام»، مجله درس‌‌‌هایی از مکتب اسلام، شماره 3، 1376ش.
  17. حسینیان، حامد، «سیره پویا؛ چالش‌های فراروی عمل به سیره و راه برون رفت از آن»، فصلنامه تاریخ اسلام، سال پانزدهم، شماره 2، تابستان 1393ش.
  18. حضرتی، حسن، تأملاتی در علم تاریخ و تاریخ‌نگاری، تهران: نشر نقش جهان، چاپ اول، 1380ش.
  19. حلی، حسین، اصول الفقه، قم: کتابخانه تخصصی فقه و اصول، چاپ اول، 1432 ق.
  20. حموی یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی، چاپ اول، ۱۹۷۹م.
  21. خوارزمى، موفق بن احمد، مقتل الحسینg، ناشر: انوار الهدی، چاپ دوم، 1381ش.
  22. داودی، سعید و رستم‌نژاد، مهدی، عاشورا ریشه‏‌ها، انگیزه‌‌‌ها، رویدادها، پیامدها، قم: انتشارات امام على بن ابى‌طالبg، 1388ش‏.
  23. دیلمی، ابن‌شیرویه، الفردوس بماثور الاخبار، بیروت: الدارالکتب العلمیه، چاپ اول، ۱۹۸۶م.
  24. ربانی بیرجندی، محمدحسن، مناهج الفقهاء فی علم الرجال و دورها فی الفقه: دراسه فی مبانی منهج الوثوق، ناشر: بنیاد پژوهش‌‌‌های اسلامی، چاپ 1، 1397ش.
  25. زرین‌کوب، عبدالحسین، تاریخ در ترازو، تهران: امیر کبیر، چاپ چهارم، 1375ش.
  26. ساجدی، ابوالفضل و مرتضوی شاهرودی، سید محمود، «واکاوی گونه‌‌های دخالت ذهنیت راویان در فهم حدیث»، علوم حدیث، سال هجدهم، 1392ش.
  27. سید بن طاووس، سیدرضی الدین، الملهوف على قتلى الطّفوف، محقق: فارس تبریزیان،‌‌ دارالأسوة للطباعة والنشر، ١٤١٧ق.
  28. سیوطی، جلال الدین، تاریخ الخلفاء، بیروت: انتشارات معتوق اخوان، 1996ش.
  29. سیوطی، جلال الدین، تفسیر الدر المنثور فی التفسیر الماثور، بیروت: دارالفکر، 1414ق.
  30. شریفی، محمدحسین، مقاله بررسی روایات صحیحین دربارۀ شخصیت رسول اکرم، مجله طلوع نور، شماره2،0 زمستان 1385ش.
  31. شهید ثانی، زین الدین، تمهید القواعد، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، 1416ق.
  32. صدوق، ابن‌بابویه، محمدبن علی، من لایحضره الفقیه، تحقیق:علی‌اکبر غفاری، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1413ق.
  33. صدوق، ابن‌بابویه، محمدبن على‌، الخصال‌، محقق: ‌‌على‌اکبر غفارى، قم: جامعه مدرسین‌، چاپ اول، 1362ش‌.
  34. صدوق، محمدبن‌علی ابن‌بابویه، علل الشرایع، قم: شریف الرضی، 1379ش.
  35. ضمیرى، محمدرضا، مناسبات جامعه‌‌‌شناسى و حدیث، قم: دارالحدیث‏، چاپ اول، 1384ش.
  36. طباطبایی، سیدمحمد کاظم، منطق فهم حدیث، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، چاپ 4چهارم، 1398ش.
  37. طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، قم: نشر الشریف الرضی، چاپ چهارم، سال1370ش.
  38. طبری، محمدبن جریر، جامع البیان عن تاویل‌ای القرآن، بیروت: دارالفکر، 1408ق.
  39. طوسی، محمدبن حسن، تهذیب الاحکام، محقق: حسن الموسوی، تهران: دارالکتب السلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
  40. طوسى، محمدبن حسن، الاستبصار فما اختلف من الاخبار، محقق: حسن الموسوى‏، تهران: دارالکتب الاسلامیه، چاپ اول، ۱۳۹۰ق.

 

  1. عالم‌‌‌زاده نوری، محمد، استنباط حکم اخلاقی از سیره و عمل معصوم: دشواری‌‌های نظری و ملاحظات روش‌‌‌شناختی، ناشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، تهیه کننده: پژوهشکده اخلاق و معنویت، 1391ش.
  2. عاملی، سیدجعفر مرتضی، الصحیح من سیرة النبی الاعظم، بیروت: دارالهادی، چاپ چهارم، 1415ق.
  3. فلاح‌زاده، سیدحسین؛ مجموعه مقالات تاریخ اسلام (گفتگوی «تاریخ و تاریخ‌نگاری» با سیدجعفر مرتضی عاملی)، قم: دفتر نشر معارف، چاپ اول، 1381ش.
  4. قرطبی، محمدبن احمد، جامع الاحکام القرآن، تحقیق: هاشم بخاری، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1995م .
  5. قشیری نیشابوری، مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، بیروت: دارالفکر، چاپ اول. 2000م.
  6. کشی، محمدبن عمر، اختیار معرفه الرجال (رجال الکشی)، محقق: حسن مصطفوی، مشهد: موسسه نشر دانشگاه، چاپ اول، سال۱۴۰۹ش.
  7. کلینی، محمدبن یعقوب، الکافی، ناشر‌‌ دارالکتب الإسلامیة، محقق: علی‌اکبر غفاری، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
  8. المتقی هندی، علاء الدین بن حسام الدین، کنز العمال، بیروت: موسسة الرسالة، 1409ق.
  9. مجلسى، محمدباقر بن محمدتقى‏، بحار الأنوار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏، 1403 ق‏.
  10. محقق حلی، جعفربن الحسن، معارج الأصول، محقق:محمدحسین الرضوی، قم: مؤسسة آل البیتb لإحیاء التراث، 1403ق.
  11. محققیان، حسین، «نگاهی به حدیث شیعه با توجه به فضای صدور»، رهنامه پژوهش، ش 21 و 22.
  12. محمّدی ری شهری، محمّد، سیره پیامبر خاتم|، چاپ اول، ۱۳۹۴.
  13. مروارید، علی أصغر، الینابیع الفقهیة، بیروت:‌‌ دارالتراث، چاپ اول، 1410ق.
  14. مسعودی، عبدالهادی، روش فهم حدیث، انتشارات سمت، چاپ سوم، 1386ش.
  15. مفید، محمدبن محمد عکبری، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، تحقیق: مؤسسه آل‌البیت لإحیاء التراث، ناشر: کنگره جهانی هزاره شیخ مفید، چاپ اول،1413‌‎ق.
  16. مؤسسه دایرة المعارف فقه، موسوعة الفقه الاسلامی طبقاً لمذهب أهل البیتb، ناشر: مؤسسه دایرة المعارف فقه اسلامى، چاپ اول، 2002م.
  17. یوسفی غروی، محمد‌هادی، «ارزیابی گزاره‌های تاریخی در تعامل با فقه و کلام»، فصلنامه تاریخ در آیینه پژوهش، شماره 6، تابستان 1384ش.
پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی (علمی پژوهشی)
دوره 9، شماره 17 - شماره پیاپی 17
سال نهم، شماره هفدهم، پاییز و زمستان 1401
اسفند 1401
صفحه 293-318

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 10 بهمن 1400
  • تاریخ بازنگری: 01 خرداد 1401
  • تاریخ پذیرش: 17 خرداد 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار