اصطلاح‌شناسی «صحیح الحدیث»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 فارغ التحصیل دانشگاه مازندران ولی در حال حاضر دبیر آموزش و پرورش هستم.

2 استاد

چکیده

بررسی معنایی «صحیح الحدیث» با تأکید بر دیدگاه شیخ عاملی موضوع پژوهش قرار گرفته است تا ضمن معرفی نظر متأخران  و بازخوانی اختلاف‌نظرهای موجود دربارۀ این اصطلاح در قلم قدما، به طرح نظر یکی از صاحب‌نظران برجسته قرن یازدهم، شیخ محمد عاملی، به‌عنوان فردی که نظرات رجالی‌اش مورد رجوع بسیاری از بزرگان در مباحث رجالی هستند، بپردازد؛ زیرا تحلیل و بررسی نگاه ایشان در کنار سایر نظرها راهگشای دست‌یابی به معنای نهایی آن خواهد بود. در این راستا با نگاهی گزارشی- تحلیلی یافته‌های ذیل به‌دست آمده است: اصطلاح «صحیح الحدیث»، ناظربه راوی و حدیث او (هر دو) می‌باشد و کاربرد این اصطلاح دربارۀ کتابِ راوی، اشاره به صحیح‌بودن احادیث کتاب خاص وی است و همۀ روایات او مدنظر نیست. در سایر موارد، اصطلاح مزبور اثبات‌کنندۀ صحت کل روایات آن راوی فی‌النفسه بوده و همۀ راویان اسناد روایات آن راوی را شامل نمی‌شود که در این مورد اصطلاح موردنظر ناظر به حال راوی نیز است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Terminology of “Correct Hadith” (Sahih al-Hadith)

چکیده [English]

The semantic study of “Sahih al-Hadith” (“correct narrations”) with the emphasis on the view of Sheikh Amili has been the subject of this research to introduce the opinion of the later hadithi experts and review the differences of opinions about this term in the works of early hadithi experts, to the opinion of one of the leading experts of the 11th century as his rijali opinions are referred to by many great scholars in rijali discussions; Because analyzing his point of view along with other views will pave the way to achieve its final meaning. In this regard, with a report-analytical look, the following findings have been obtained: The term “Sahih al-Hadith” refers to the narrator and his hadith (both), and the use of this term about the narrator’s book refers to the authenticity of the hadiths of his particular book and his all narrations are not considered. In other cases, the term proves the authenticity of all the narrations of the narrator himself and does not include all the narrators in the chain of the narrations of that narrator, in which case the term also refers to the narrator’s situation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Correct Hadith
  • Early Hadith Experts
  • Late Hadith Experts
  • Definitely Issuance of the Hadith
  • Praise
  • Trust
  1. ابن‌اثیر جزرى‏، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، قم: مؤسسه مطبوعاتى اسماعیلیان‏، چاپ چهارم، 1367ش.
  2. ابن‌منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت: دار صادر، 1414ق.
  3. استرآبادى، محمد بن على، منهج المقال، قم: مؤسسه آل البیتD، 1422ق.
  4. استرآبادی، محمد جعفر بن سیف الدین، لب اللباب، مصحح: محمدباقر ملکیان، تهران: اسوه، 1388ش.
  5. استرآبادی، محمدامین، الفوائد المدنیه، قم: مؤسسه النشر الاسلامی، 1426ق.
  6. اعرجى کاظمى، محسن بن حسن، عده الرجال، قم: اسماعیلیان‏، 1415ق.
  7. افندی، عبداله بن عیسی بیگ، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، قم: کتابخانه مرعشی، 1401ق.
  8. آقا بزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، بیروت: دارالاضواء، 1403ق.
  9. آقا بزرگ تهرانی، محمد محسن، طبقات أعلام الشیعه، قم: اسماعیلیان، بی‌تا.
  10. بحرانی، یوسف بن احمد، لؤلؤه البحرین فی الإجازات و التراجم، قم: مؤسسه آل البیت لإحیاء التراث، بی‌تا.
  11. بصرى، احمد بن عبد الرضا، فائق المقال فى الحدیث و الرجال‏، قم: مؤسسه علمى فرهنگى دار الحدیث، چاپ اول، 1422ق.
  12. بهایی، محمد بن حسین، الوجیزه فی علم الدرایه، قم: بصیرتی، 1398ق.
  13. بهایی، محمد بن حسین، مشرق الشمسین و اکثیر السعادتین، مشهد: آستانه الرضویه المقدسه، 1387ش.
  14. تقی الدین حلی، حسن بن علی، کتاب الرجال (ابن‌داوود)، تهران: دانشگاه تهران: 1342ش.
  15. جزایری، عبدالنبی، حاوی الأقوال فی معرفه الرجال، قم: ریاض الناصری، 1418ق.
  16. حائری مازندرانی، محمد بن اسماعیل، منتهى المقال فی أحوال الرجال، قم: مؤسسه آل البیتD، 1416ق.
  17. حر عاملى، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، قم: مؤسسه آل البیتD، 1409ق.
  18. حر عاملی، ابوجعفر، أمل الآمل، بغداد: مکتبه الاندلس، بی‌تا.
  19. حسینی مرعشی (میرداماد)، محمدباقر بن محمد میرداماد، الرواشح السماویة، قم: بی‌چا، 1405ق.
  20. حلى، حسن بن یوسف، منتهی المطلب، مشهد: آستانه الرضویه المقدسه، 1412ق.
  21. حلی، حسن بن یوسف، رجال، مصحح: بحر العلوم، محمد صادق‏، قم: الشریف الرضی‏، چاپ دوم، 1402ق.
  22. خواجویى، اسماعیل بن محمدحسین‏، الفوائد الرجالیة، مشهد: آستانة الرضویة المقدسة، مجمع البحوث الإسلامیة، چاپ اول، 1413ق.
  23. داوری، مسلم، اصول العلم بین النظریه و التطبیق، مؤلف، 1416ق.
  24. دلبری، علی، مبانی رفع تعارض اخبار از دیدگاه شیخ طوسی رحمه الله در إستبصار، خراسان: دانشگاه علوم اسلامی رضوی، 1386ش.
  25. راغب اصفهانى، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن تحقیق: صفوان عدنان داودى، بیروت: دارالعلم الدار الشامیة، 1412ق.
  26. سیوطی، جلال الدین، تدریب الراوی، محقق: ابوقتیبه نظر محمد فاریابی، بیروت: دار طیبه، بی‌تا.
  27. شهید ثانی، زین الدین، البدایه فی علم الدرایه، قم: محلاتی، 1421ق.
  28. شهید ثانی، زین الدین، شرح البدآیۀ فی علم الدرآیۀ، قم: کتاب‌خانه عمومی حضرت آیت‌الله مرعشی نجفی، 1401ق.
  29. شیخ کبیر، محمدحسن‏، نتیجه المقال فی علم الرجال، قم: دلیل ما، 1432ق.
  30. طریحی نجفی، فخرالدین، جامع المقال، فیما یتعلق فی أحوال الحدیث والرجال، منبع الکترونیک: کتابخانه مدرسه فقاهت، بی‌تا.
  31. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، محقق/مصحح: احمد حسینی اشکوری، تهران: مرتضوی، 1375ش.
  32. طوسى، محمد بن الحسن، إستبصار فیما اختلف من الأخبار، تهران: دار الکتب الإسلامیة، 1390ق.
  33. طوسی، محمد بن حسن، التهذیب الأحکام، تهران: دارالکتب الإسلامیه، 1407ق.
  34. طوسی، محمد بن حسن، الرجال، قم: النشر الإسلامی، 1373ش.
  35. طوسی، محمد بن حسن، العده فی اصول الفقه، قم: بی جا، محقق: انصاری قمی، محمدرضا، 1417ق.
  36. طوسی، محمد بن حسن، الفهرست، قم: نشر الفقاهة، 1420ق.
  37. عاملی، حسین بن عبدالصمد، وصول الأخیار فی اصول الأخبار، قم: مجمع الذخایر الإسلامیه، 1360ش.
  38. عاملی، محمد بن حسن بن شهید ثانی، إستقصاء الاعتبار فی شرح إستبصار، قم: مؤسسه آل البیتD، 1419ق.
  39. علیارى تبریزى‏، على بن عبدالله، بهجة الآمال فی شرح زبدة المقال، مصحح: حائرى، جعفر؛ مسترحمى، هدایت‏الله‏، تهران: بنیاد فرهنگ اسلامى کوشانپور، چاپ دوم، 1412ق.
  40. فراهیدی، خلیل، کتاب العین، تحقیق مهدی المخزومی، قم: مؤسسة دار الهجرة، 1409ق.
  41. فیومى، أحمد بن محمد، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر، قم: مؤسسه دار الهجره، چاپ دوم، 1414ق.
  42. کاظمى، عبدالنبى، تکمله الرجال، قم: أنوار الهدى‏، 1425ق.
  43. کلباسی، محمد، الرسائل الرجالیه، قم: دارالحدیث، 1422ق.
  44. کنى تهرانى، على‏، توضیح المقال فى علم الرجال، قم: دار الحدیث، 1421ق.
  45. مامقانی، عبدالله، مقباس الهدآیۀ، قم: مؤسسه آل البیتD، 1411ق.
  46. مجلسی، محمدتقی، روضه المتّقین، قم: مؤسسه فرهنگى اسلامى کوشانبور، 1406ق.
  47. مجمع الفکر الاسلامی، موسوعة مؤلفی الإمامیة، قم: شریعت، 1420ق.
  48. محدث نوری، حسین، خاتمة مستدرک الوسائل، قم: آل البیتD، بی‌تا.
  49. مصطفوی تبریزی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1368ش.
  50. مهدوی راد، محمدعلی، تدوین الحدیث عند الشیعة الإمامیة، تهران: هستی نما، 1388ش.
  51. موسوی خوانساری، محمد باقر، روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات، محقق: اسماعیلیان، قم: دهاقانی، 1390ش.
  52. میرزای قمی، ابوالقاسم، قوانین الاصول، تهران: مکتبة العلمیة الاسلامیة، 1378ش.
  53. نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، قم: النشر الاسلامی، 1365ش.
  54. وحید بهبهانی، محمد باقر، تعلیقه علی منهج المقال، منبع الکترونیکی: کتابخانه مجازی مرکز آموزش الکترونیکی دانشگاه قرآن و حدیث، بی‌تا.