سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی در آموزه‌های علوی(ع)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

رشته قرآن و مستشرقان، جامعة المصطفی

چکیده

اقتصاد مقاومتی شکلی از نظام اقتصادی اسلام است که ایده آن برای رفع مشکلات اقتصادی ایران توسط مقام معظم رهبری ارائه گردید. ریشه‌‌داربودن اقتصاد مقاومتی در اقتصاد اسلامی از یک‌‌سو و فرصت حکومت‌‌داری امیرمؤمنان علیA از سوی دیگر، توجه ویژه به سخنان و سیره آن حضرت با رویکرد اقتصادی را ایجاب می‌‌نماید. مقاله حاضر با بهره جستن از روش تحلیل محتوابخشی، قابل تطبیق با رهنمودهای مقام معظم رهبری در سیره و سخنان امام علیA، پیرامون سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی در جهت تحقق استقلال اقتصادی را مورد بررسی قرار داده است. یافته‌‌های این پژوهش نشان می‌‌دهد که: 1. بهبود فضای کسب و کار، روحیه و فرهنگ جهادی، اقتصاد دانش بنیان، الگوی مصرف و مبارزه با فساد اقتصادی از سیاست‌‌های کلی در جهت تحقق استقلال اقتصادی هستند؛ 2. از قوانینی که آن حضرت در مدت حکومت خود برای بازارهای آن زمان وضع نمود؛ مانند قانون همگانی‌بودن، قانون سبقت و قانون تخصصی‌شدن کالاها می‌‌توان در عصر کنونی الگو گرفت؛ 3. به‌نظر نگارنده، مؤلفه‌‌های اصلی مصرف (شامل سطح مصرف، ترکیب کالاهای مصرفی و چگونگی مصرف) در بستر فرهنگ جامعه شکل می‌‌گیرد و تغییر اساسی آن‌‌ها نیز بدون تغییر فرهنگ ممکن نیست. در سخنان امیرمؤمنان در مورد الگوی مصرف، دو نکته مبارزه با اسراف و تجمل‌گرایی نمایان است که سیاست‌‌های کلی اقتصاد مقاومتی نیز بر این ‌‌دو تاکید دارد. در مورد مقابله با فساد اقتصادی حضرت امیرA در زمینۀ پیش‌‌گیری و مبارزه، راهکارهایی از جمله: انتصاب مسؤولان متعهد، برخورد قاطع با زمینه‌سازان فساد و. . . را ارائه نموده‌‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The General Policies of Resistance Economics in Imam Ali’s (A.S) Teachings

چکیده [English]

Resistance economy is a form of Islamic economic system whose idea was presented by the Supreme Leader to solve Iran’s economic problems. The roots of the resistance economy in Islamic economics, on the one hand, and the opportunity for the ruling of Amir al-Mu’minin Ali (A.S), on the other hand, require special attention to the words and manners of that Imam with an economic approach. The present article examines the general policies of the resistance economy to achieve economic independence, using the content analysis method, which is compatible with the Supreme Leader’s guidelines in the conduct and speeches of Imam Ali (A.S). Findings of this study indicate that: 1. Improving the business environment, jihadi spirit and culture, knowledge-based economy, consumption patterns and combating economic corruption are general policies to achieve economic independence; 2. The laws which he instituted for the markets of that time during his reigns - such as the law of universality, the law of competing and the law of specialization of goods - can be modeled in the present age; 3. According to the author, the main components of consumption (including the level of consumption, the composition of consumer goods and how to consume) are formed in the context of society’s culture, and their fundamental change is not possible without changing culture. In Amir al-Mu’minin’s (A.S) remarks about the consumption pattern, two points are evident in the fight against extravagance and luxury, which are also emphasized by the general policies of the resistance economy. Regarding the fight against economic corruption, Hazrat Amir (A.S) in the field of prevention and fight, have provided solutions such as: appointment of committed officials, decisive action against the perpetrators of corruption, etc.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Resistance Economy
  • Corruption
  • Consumption Pattern
  • Elements of Resistance Economy
  • Imam Ali’s (A.S) Governmental Method
  1. فهرست منابع

    1. قرآن کریم، ترجمه: محمدعلی رضایی اصفهانی و گروهی از اساتید جامعۀ المصطفی، قم: انتشارات المصطفی، 1388ش.
    2. ابن‌شهرآشوب، محمد بن على، مناقب آل ابی‌طالب، قم: نشر علامه، 1379ش.
    3. أزدى، عبدالله بن محمد، کتاب الماء، تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل دانشگاه علوم پزشکی ایران، 1387ش.
    4. آمدی، عبدالواحد، غررالحکم و دررالکلم، ترجمه: محمّدعلی انصاری، قم: مؤسسه دارالکتاب، چاپ سوم، 1391ش.
    5. بهبودی، داود؛ میرانی، نینا و محرم جودی، نازیلا، «بررسی اثر اقتصاد دانش بنیان بر رشد تولیدات در ایران با استفاده از الگوریتم جستجوی گرانشی و الگوریتم کرم شب تاب»، سیاستگذاری پیشرفت اقتصادی، شماره 8، 65 تا 93، 1394ش.
    6. جمعی از نویسندگان، مبانی اقتصاد اسلامی، تهران: سمت، چاپ هشتم، 1393ش.
    7. حسنی، احمد، نظام مالی نوین اسلامی، قم: میراث انبیاء، 1395ش.
    8. راغب اصفهانى، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن، بیروت/دمشق: دارالقلم، دارالشامیة، 1412ق.
    9. سلطانی رنانی، سیدمهدی، موانع اقتصادی عدالت و امنیت از منظر امام علی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1384ش.
    10. سیف، ولی‌‌الله، «فضای کسب و کار»، تاز‌ه‌های اقتصاد، شماره 132، 59-63، 1390ش.
    11. شریف رضی، محمد بن حسین، نهج‌البلاغة، ترجمه: محمد دشتی، قم: مشهور، 1379ش.
    12. شریف رضی، محمد بن حسین، نهج‌البلاغة، محقق: صبحی صالح، مصحح: فیض الإسلام‏، قم: هجرت‏، 1414ق.
    13. صاحب‌‌بن عباد، اسماعیل، المحیط فی اللغة، بیروت: عالم الکتاب، 1414ق.
    14. صادقی، مسعود، آذربایجانی، کریم، «نقش و جایگاه اقتصاد دانش محور در تقاضای نیروی کار»، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، شماره 27، 1385ش.
    15. صدوق، محمد‌‌بن على، الخصال، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه، 1362ش.
    16. فراهیدى، خلیل‌‌بن أحمد، کتاب العین، هجرت، قم: چاپ دوم، 1409ق.
    17. مصطفوى، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1368ش.
    18. معمارنژاد، عباس، «اقتصاد دانش بنیان: الزامات، نماگرها، موقعیت ایران، چالش‌ها و راهکارها»، مجله اقتصاد و تجارت نوین، شماره 1، 83-109، 1384.
    19. مهدی‌زاده، حسین، اصلاح الگوی مصرف، تهران: سروش هدایت، 1388ش.
    20. مهرداد، ‌ندا، حق‌دوست اسکویی، سیده فاطمه و سید فاطمی، نعیمه، تحلیل محتوای کیفی، بشری مرکز نشر علوم پزشکی تهران: چاپ دوم، ‌1395ش.
    21. میرمعزی، سید حسین، «اقتصاد مقاومتی و ملزومات آن (با تاکید بر دیدگاه مقام معظم رهبری)» فصلنامه اقتصاد اسلامی، شماره 47، 49-76، 1391.
    22. نیل‌فروشان، هادی، بررسی ماهیت اقتصاد دانش‌محور و ضرورت و امکان‌پذیری حرکت ایران از اقتصاد تولیدمحور به اقتصاد دانش محور، فردوشی مشهد، کارشناسی ارشد اقتصاد، 1384ش.
    23. سایت مقام معظم رهبری، بخش بیانات (سایت ir ).
    24. خبرگزاری تسنیم، «سرانه مصرف آب هر ایرانی »، 1/10/1393.
    25. Burke, P.A, Social History of Knowledge: from Gutenberg to Diderot, Cambridge. (2000).