نقش عالمان دین در تحقق جامعه دینی در بیانیۀ گام دوم از منظر روایات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیأت علمی مدرسه عالی قرآن و حدیث جامعة المصطفی ص

چکیده

عالمان دین، یکی از مهم‌ترین ارکان جامعه دینی است که مردم دیندار وابسته به آن هستند رهبر معظم انقلاب در بیانیۀ گام دوم بر ضرورت علم و جایگاه علم و عالمان در گام دوم انقلاب تأکید نمودند و مراحل پنج‌گانه انقلاب اسلامی، نظام اسلامی، دولت اسلامی، جامعه اسلامی و تمدن اسلامی در سطح امت اسلامی و پس از آن در عرصه جهانی را تبیین کرده‌اند، بی‌شک تحقق این آرمان در گام دوم انقلاب منوط به نقش محوری عالمان دینی در بعد علمی و عملی در جامعه است. از این روی با توجه به اهمیت نقش و جایگاه عالمان دین در جامعه اسلامی‌ و ضرورت روشن‌شدن نقش و جایگاه و وظایف عالمان دین در گام دوم انقلاب اسلامی، پژوهش حاضر به بررسی نقش‌محوری عالمان دین در جامعه دینی از منظر قرآن و حدیث با رویکرد آینده‌پژوهی گام دوم انقلاب اسلامی‌ می‌‌پردازد. برخی نتایج به‌دست آمده در این راستا عبارت‌اند از: علما راهنما‌ی مردم بوده و‌ زمام هدایت فکری و فرهنگی جامعه به‌دست آنان است، عالمان دین‌شناس پناهگاه مردم و مرجع حل مشکلات و معضلات دینی و اجتماعی آنان‌اند، کارویژه علما در جامعه دینی حل معضلات دینی و اجتماعی مردم، حفاظت از آنان در برابر هجوم فتنه‌‌‌ها و شبهات دشمنان، گسترش اخلاق در جامعه، دفاع از مظلومان‌ و مستضعفان و مبارزه با ظالمین و مستکبرین است. روش تحقیق در این مقاله تحلیلی توصیفی و روش جمع‌آوری اطلاعات و داده‌‌‌ها در این تحقیق مراجعه به اسناد و منابع نوشتاری است. همچنین برای استفاده بهتر و دقیق‌تر از منابع اسلامی از سامانه‌‌‌‌‌های رایآنهای و نرم افزار‌‌‌‌های علمی که در این زمینه تولید شده نیز استفاده شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of Religious Scholars in the Realization of the Religious Community in the Declaration of the Second Step from the Perspective of Narrations

نویسنده [English]

  • Hosein alavimehr
Associate Professor of Jamat ul al-Mustafa University
چکیده [English]

Religious scholars are one of the most important pillars of the religious community to which religious people belong. In the declaration of the second step, the Supreme Leader of the Revolution emphasized the necessity of science and the position of science and scholars in the second step of the revolution and explained the five stages of the Islamic Revolution, the Islamic system, the Islamic State, the Islamic society and the Islamic civilization at the level of the Islamic Ummah and then in the world level. Undoubtedly, the realization of this ideal in the second step of the revolution depends on the pivotal role of religious scholars in the scientific and practical dimensions of society. Therefore, considering the importance of the role and position of religious scholars in Islamic society and the need to clarify the role and position of religious scholars in the second step of the Islamic Revolution, the present study examines the central role of religious scholars in the religious community from the perspective of Quran and Hadith with future studies of the declaration of the second step of the Islamic Revolution. Some of the results obtained in this regard are: The Ulema [scholars] are the guide of the people and the intellectual and cultural guidance of the society is in their hands. Expert scholars are the refuge of the people and the reference for solving their religious and social problems. The people are to protect them from the onslaught of seditions and suspicions of the enemies, to spread morality in the society, to defend the oppressed ones, and to fight against the oppressors and the arrogant. The research method in this article is descriptive analysis and the method of collecting information and data in this research is referring to written documents and sources. Also, for better and more accurate use of Islamic sources, computer systems and scientific software produced in this field have been used.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Religious Scholars
  • Religious Community
  • The Second Step of the Revolution
  • The Role of Scholars in Society
  • People
  1. فهرست منابع

    1. ترجمه قرآن، رضایی اصفهانی، محمد علی و همکاران، نخستین ترجمه گروهی قرآن کریم، قم: دار الذکر، 1384ش.
    2. ابن‌ادریس، محمد بن احمد، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی (و المستطرفات)، قم: جامعه مدرسین، چاپ دوم، 1410ق.
    3. ابن‌بابویه، محمدبن علی، عیون أخبار الرضاA، تهران: نشر جهان، بی‌تا.
    4. ابن‌بابویه، محمد بن على، کمال الدین‌، ترجمه پهلوان، قم: مسجد جمکران، 1380ش.
    5. ابن‌بابویه، محمد بن على، کمال الدین و تمام النعمة، تهران: انتشارات اسلامیه، چاپ دوم، 1395ق.
    6. ابن‌شعبه حرانى، حسن بن على، تحف العقول، قم: جامعه مدرسین، چاپ دوم، 1404‌ق.
    7. انصاریان، حسین‏، ترجمه قرآن کریم، قم: انتشارات اسوه، بی‌تا.
    8. بابایی، علی‌اکبر، روش‌‌ها و گرایش‌هاى تفسیرى‏، تهران: سمت‌، پژوهشکده حوزه و دانشگاه‏، 1381ش.
    9. برقى، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، قم: دارالکتب الاسلامی، 1371ق.
    10. تمیمى آمدى، عبدالواحد بن محمد، غرر الحکم و درر الکلم‏، قم: دارالکتاب الإسلامی، ‏1410‌‌‌ق.
    11. جوادی آملی، عبدالله، جامعه در قرآن، محقق‌‌‌: مصطفی خلیلی، قم: اسراء، 1389ش.
    12. حسن بن على، امام یازدهم ع، التفسیر المنسوب إلى الإمام الحسن العسکریA قم، مدرسه امام مهدی (عج)، 1409ق.
    13. حکیمى، محمدرضا و حکیمى، محمد و حکیمى، على، الحیاة‌، ترجمه: احمد آرام تهران، دلیل ما، 1380ش.
    14. حلى، رضى‌الدین على بن یوسف بن المطهر (برادر علامه حلى)، العدد القویة لدفع المخاوف الیومیة، قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، 1408ق.
    15. خمینی، اجتهاد و تقلید، ترجمه وهاب دانش پژوه، قم: مؤسسه تنظیم و نشرآثار امام خمینی(ره)، 1388ش.
    16. خمینی، سید روح‌الله، کتاب البیع، قم: نشر اسماعیلیان، 1364ش.
    17. شریف الرضی، محمد بن حسین، نهج البلاغة (للصبحی صالح)، قم: مرکز البحوث الاسلامیه، 1414ق.
    18. شعیری، محمد بن محمد، جامع الأخبار (للشعیری)، نجف: مطبعة حیدریة، بى‌تا.
    19. شهید ثانى، زین‌الدین بن على، شرح مصباح الشریعة‌، ترجمه: عبدالرزاق گیلانى، تهران: پیام حق، 1377ش.
    20. شهید ثانى، زین‌الدین بن على‏، منیة المرید، قم: مکتب الإعلام الإسلامی‏، 1409‌‌‌ق.
    21. شیخ حر عاملى، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، قم: مؤسسة آل‌البیتD لإحیاء التراث، 1409ق.
    22. صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد‌J ایران؛ قم: آیت‌الله مرعشی نجفی، چاپ دوم، 1404ق.
    23. طبرسی، احمد بن علی، الإحتجاج على أهل اللجاج (للطبرسی)، مشهد: نشر مرتضی، 1403ق‏.
    24. طبرسى، احمد بن على، الإحتجاج‌، ترجمه: جعفرى، تهران: دارالکتب الاسلامیة، 1381ش.
    25. طبرسى، حسن بن فضل، مکارم الأخلاق - قم: الشریف الرضی، چاپ چهارم، 1412ش.
    26. طبرسى، على بن حسن، مشکاة الأنوار، ترجمه: هوشمند و محمدى، قم: دارالثقلین، 1379ش.
    27. عاملى نباطى، على بن محمد بن على بن محمد بن یونس، الصراط المستقیم إلى مستحقی التقدیم، نجف: مرتضویه، 1384ق.
    28. فتال نیشابورى، محمد بن احمد، روضة الواعظین و بصیرة المتعظین، قم: انتشارات رضی، 1375ش.
    29. فیض کاشانى، محمدمحسن بن شاه مرتضى، تفسیر الصافی، تهران: مکتبة الصدر، چاپ دوم، 1415ق.
    30. کلینى، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران: اسلامیه، چاپ چهارم، 1407ق.
    31. کلینى، محمد بن یعقوب، الکافی، قم: انتشارات دارالحدیث، ‏1429ق.
    32. مجلسى، محمدباقر بن محمد تقى، بحارالأنوار، بیروت: داراحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.
    33. مجلسى، محمدباقر بن محمدتقى، بنادر البحار (ترجمه و شرح خلاصه کتاب العقل و العلم و الجهل جلد 1 و2 بحار الأنوار)، تهران: نشر فقیه، بى‌تا.
    34. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، کتاب الروضة در مبانى اخلاق (ترجمه جلد 74 بحار الأنوار)، تهران: کتاب‌ فروشی اسلامیه، چاپ دوم، 1364ش.
    35. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، مهدى موعود (ترجمه جلد 51 بحار الأنوار)، تهران: قم مؤسسه فرهنگی التمهید، چاپ بیست و هشتم، 1378ش.
    36. مطهری، مرتضی، جامعه و تاریخ، تهران: صدرا، بی‌تا.
    37. معرفت، محمد هادى، تفسیر و مفسران‏، مؤسسه فرهنگى التمهید، قم: ، 1379ش.
    38. مفید، محمد بن محمد، الأمالی (للمفید)‌، ترجمه استاد ولى، مشهد: آستان قدس رضوی، 1364ش.
    39. منسوب به على بن موسى، امام هشتمA، الفقه المنسوب إلى الإمام الرضاA، مشهد، آستان قدس رضوی، 1406ق.
    40. نورى، حسین بن محمد تقى، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم: مؤسسه‌ آل‌ال‍ب‍ی‍تA، 1408ق.
    41. ورام بن ابی‌فراس، مسعود بن عیسى، مجموعه ورّام، قم: مکتبة الفقیه‌، 1410ق.
    42. ورام بن أبی‌فراس، مسعود بن عیسى، مجموعه ورّام، آداب و اخلاق در اسلام‌، ترجمه تنبیه الخواطر، مشهد: آستان قدس رضوی، 1369ش.