مبانی قرآنی و روایی راهکارهای تحقق تمدن نوین اسلامی در بیانیۀ گام دوم انقلاب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

مقام معظم رهبری در بیانیۀ گام دوم انقلاب برای دست‌یابی به تمدن نوین اسلامی راهکارهایی را ارائه نموده که ریشه در آموزه‌های قرآنی و روایی دارند. این نوشتار با هدف تبیین راهکارها و بیان مستندات آن‌ها در آموزه‌های دینی سامان یافته و تلاش کرده با شیوه توصیفی- تحلیلی، مستندات این راهکارها را در آموزه‌های دینی نشان دهد. دستاوردهای پژوهش نشان می‌دهد رهنمودهایی که از سوی رهبری در بیانیۀ گام دوم در راستای دست‌یابی به تمدن نوین اسلامی ارائه شده‌اند، دارای مبانی اصیل دینی بوده و ریشه در آموزه‌های قرآنی و روایی دارند. در آموزه‌های دینی نسبت به بهره‌گیری از تجربه پیشین و به مقوله علم بسیار تاکیده شده و معنویت، اخلاق و عدالت مورد توجه قرار گرفته است؛ علاوه بر این‌ها مبارزه با فساد و سروسامان دادن به زندگی دنیوی و کسب عزت مورد سفارش همیشگی اسلام بوده و این امور از مهم‌ترین اسباب رشد و تعالی معرفی شده‌اند. مقوله‌هایی این‌گونه در بیانیۀ گام دوم به‌عنوان راهکارهای اساسی در جهت دست‌یابی به تمدن نوین اسلامی مورد توجه قرار گرفته‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Quranic and Narrational Principles of the Solutions for the Realization of the New Islamic Civilization in the Declaration of the Second Step of the Revolution

نویسنده [English]

  • yadolah hajizadeh
Faculty member of the Institute of Islamic Sciences and Culture
چکیده [English]

In the declaration of the second step of the revolution to achieve a new Islamic civilization, the Supreme Leader presented solutions that are rooted in the teachings of the Quran and narration. This article has been written to explain these solutions and express their documents in religious teachings and has tried to show the documents of these solutions in religious teachings in a descriptive-analytical method. The achievements of the research indicate that the guidelines provided by the Leader in the declaration of the second step towards achieving a new Islamic civilization have genuine religious foundations and are rooted in the teachings of the Quran and narration. In religious teachings, the use of previous experience and the category of science have been emphasized and spirituality, ethics and justice have been considered; In addition, the fight against corruption and organizing worldly life and gaining dignity has always been recommended by Islam, and these matters have been introduced as the most important means of growth and transcendence. Such categories are considered in the second step declaration as basic solutions for achieving a new Islamic civilization.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Declaration of the Second Step of the Revolution
  • Modern Islamic Civilization
  • Civilization in the Quran and Narration
  1. فهرست منابع

    1. ترجمه قرآن، رضایی اصفهانی، محمد علی و همکاران، نخستین ترجمه گروهی قرآن کریم، قم: دار الذکر، 1384ش.
    2. ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول، قم: جامعه مدرسین، 1404ق.
    3. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت: داراحیاء التراث العربی، 1405ق.
    4. ابن‌ابی‌الحدید، عزالدین ابوحامد، شرح نهج‎البلاغه، قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، 1404ق.
    5. احمدی، محمد مجتبی، «قرآن سرچشمه تمدن اسلامی»، مجله حوزه، شماره 105- 106، 1380 ش.
    6. انوری، حسن، 1381، فرهنگ بزرگ سخن، تهران: سخن، 1381ش.
    7. برقی، احمد بن محمد بن خالد، محاسن، قم: دار الکتب الاسلامیه، 1371ش.
    8. بهمنی، محمدرضا، تمدن نوین اسلامی در اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای، نقدو نظر، سال نوزدهم، شماره دوم، 1393ش.
    9. بیات، علی، 1393، بایسته‌های دوره بندی تمدن اسلامی، فصلنامه علمی –پژوهشی نقد و نظر، سال نوزدهم، شماره 2، 1393ش.
    10. پاینده، ابوالقاسم، نهج‌الفصاحه، تهران: چهارم، دنیای دانش، 1382ش.
    11. حاجی زاده، یدالله، «اقتصاد مقاومتی راهکاری جهت دست‌یابی به تمدن نوین اسلامی از منظر مقام معظم رهبری با تأکید بر بیانیۀ گام دوم انقلاب»، دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم، مجموعه آثار علمی همایش بیانیۀ گام دوم با رویکرد تمدنی، قم: بوستان کتاب، 1398ش.
    12. حسکانی، عبیدالله بن عبدالله، شواهد التنزیل، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1411ق.
    13. حسینی خامنه‌ای، سید علی، (الف)، بیانات در دیدار رئیس و اعضای مجلس خبرگان رهبری، ir، 1392، تاریخ دسترسی 17 آبان 1400.
    14. حسینی خامنه‌ای، سید علی، (ب)، بیانات در اجلاس جهانی علما و بیداری اسلامی، ir، 1392، تاریخ دسترسی 17 آبان 1400.
    15. حسینی خامنه‌ای، سید علی، ir، بیانات در دیدار نخبگان جوان، 1389، تاریخ دسترسی 17 آبان 1400.
    16. حسینی خامنه‌ای، سید علی، ir، بیانات رهبری در سخنرانی نوروزی خطاب به ملت ایران، 1399، تاریخ دسترسی 17 آبان 1400.
    17. حسینی خامنه‌ای، سید علی، بیانات در جمع مردم شاهرود حسینی خامنه‌ای، سید علی، ir، 1385، تاریخ دسترسی 17 آبان 1400.
    18. حسینی خامنه‌ای، سید علی، بیانات در دیدار جوانان خراسان شمالی، حسینی خامنه‌ای، سید علی، ir، 1391، تاریخ دسترسی 17 آبان 1400.
    19. حسینی خامنه‌ای، سید علی، بیانیۀ گام دوم انقلاب خطاب به ملت ایران، تهران: معاونت فرهنگی و اجتماعی سازمان اوقاف و امور خیریه، 1397ش.
    20. دهخدا، علی اکبر، لغت نامه، تهران: دانشگاه تهران، 1373ش.
    21. روح‌الامینی، محمود، زمینه فرهنگ‌شناسی، تهران: عطار، 1394ش.
    22. روحانی، سید علی اکبر، «قرآن زیرساخت تمدن اسلامی»، دوفصلنامه اندیشه تمدنی اسلام، سال اول، 1384ش.
    23. سحمرانی، اسعد، مالک بن نبی اندیشمند مصلح، ترجمه صادق آئینه وند، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1369.
    24. شایان مهر، علیرضا، دائرة المعارف تطبیقی علوم اجتماعی، تهران: انتشارات مؤسسه کیهان، 1379ش.
    25. شریعتی، علی، تاریخ تمدن، تهران: قلم 1386ش.
    26. شریف رضی، محمد بن حسین، نهج‎البلاغة (صبحی صالح)، قم: هجرت، 1414ق.
    27. صدوق، محمد بن علی بن بابویه. ، الخصال، قم: جامعه مدرسین، 1362ش.
    28. صدوق، محمد بن علی بن بابویه، امالی، تهران: کتابچی، 1376ش.
    29. صدوق، محمد بن علی بن بابویه، من لایحضره الفقیه، قم: جامعه مدرسین، 1413ق.
    30. طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، تهران: اسلامیه، 1365ش.
    31. فتال نیشابوری، محمد بن احمد، روضة الواعظین، قم: رضی، 1375ش.
    32. قرطبی، ابوعمر یوسف بن عبدالبر، جامع بیان العلم و فضله، بیروت: دارالفکر، بی‌تا.
    33. کاتوزیان، ناصر، مبانی حقوق عمومی، تهران: نشر دادگستر، 1377ش.
    34. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، تصحیح علی اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران: اسلامیه، 1407ق.
    35. لوکاس، هنری، تاریخ تمدن از کهن‌ترین روزگار تا سده ما، ترجمه عبدالحسین آذرنگ، تهران: سخن، 1382ش.
    36. مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران: صدرا، بی‌تا.
    37. معین، محمد، فرهنگ فارسی، تهران: دانشگاه تهران، 1364ش.
    38. میبدى، حسین بن معین‌الدین، دیوان أمیرالمؤمنینA، قم: دار نداء الاسلام، 1411ق.
    39. وحیدی منش، حمزه علی، «عناصر تمدن ساز دین اسلام»، فصلنامه علمی- ترویجی معرفت، 1386ش.
    40. ویل دورانت، تاریخ تمدن، (مشرق زمین گاهواره تمدن)، ترجمه احمد آرام، تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، 1365ش. 
    41. یوکیچی، فوکوتساوا، نظریه تمدن، ترجمه چنگیز پهلوان، تهران: گیو، 1363ش.