بررسی تأثیر تغذیه بر ابعاد روانی و معنوی انسان

نوع مقاله : مقاله علمی ترویجی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

سلامتی در اسلام مفهوم وسیع و فراگیری دارد و فقط به سلامتی جسم محدود نیست؛ بلکه ابعاد روانی و معنوی انسان را نیز در بر می‌گیرد. توجه به آداب تغذیه در تأمین سلامت روان انسان بسیار موثر است. در این راستا پژوهش حاضر با بهره‌گیری از روش توصیفی - تحلیلی و ابزار کتابخانه‌ای و با استناد به روایات اهل‌بیتD و انطباق یافته‌ها با دستاوردهای علمی و به برخی آثار تغذیه بر پاره‌ای از ابعاد روانی و معنوی انسان، پرداخته است. نتایج یافته‌ها حاکی از آن است که تغذیه در دو بُعد روانی و معنوی انسان اثرگذار بوده و در بُعد روانی، به تأثیرات تغذیه مناسب در خلق‌وخوی انسان از جمله زدودن اندوه، کنترل خشم و غضب اشاره شده و در این میان، تأثیرات تغذیه بر ابعاد معنوی انسان همچون تأثیر تغذیه در تعلیم و تربیت، اصلاح نابهنجاری‌های رفتاری و معنوی و کنترل انگیزه‌های شهوانی که مقدمه عمل صالح و در نهایت عبادت و زهد‌ورزی می‌باشد مورد بررسی قرار گرفته است که انکارناپذیر است و این ارتباط دوسویه و متقابل جسم و روح مقتضی آن شده که در میان آموزه‌های اهل‌بیتD توصیه‌های هدایت‌بخشی در این زمینه ارائه شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of the Effect of Nutrition on Human Psychological and Spiritual Dimensions

نویسندگان [English]

  • Ali Sharifi 1
  • Sedigheh Sadat Mortazavifar 2
  • mohammad alimohammadi 2
1 Assistant Professor, Allameh Tabataba’i University,Tehran,Iran
2 Master Student of Quranic and Hadith Sciences, Faculty of Theology, Allameh Tabataba’i University, Tehran,Iran
چکیده [English]

Health has a broad meaning in Islam and is not limited to the health of the body; It also includes the psychological and spiritual dimensions of mankind. Paying attention to nutrition etiquette is very effective in ensuring human mental health. In this regard, the present study has used the descriptive-analytical method and library documents/desk research and regarding the narrations of the Ahl al-Bayt (A.S) and the adaptations of the findings with scientific achievements and some effects of nutrition on some of the psychological and spiritual dimensions of human beings. The results indicate that nutrition is effective in both the psychological and spiritual dimensions of human beings. Among the psychological dimension, the effects of proper nutrition on human moods including eliminating sadness, controlling anger and rage have been indicated, and among the effects of nutrition on spiritual dimensions of human beings like the effect of nutrition on education and pedagogy, reforming of behavioral and spiritual abnormalities, and controlling the erotic motivations, which is the prelude to righteous action and ultimately worship and asceticism as the undeniable face has studied. This reciprocal relationship between body and soul demands to present the guiding recommendations in this regard on behalf of the teachings of the Ahl al-Bayt (A.S).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Holy Quran
  • Narrations of Ahl al-Bayt (A.S)
  • Nutrition
  • Psychological Effects
  • Spiritual Effects
  1. 1. قرآن کریم، ترجمه مکارم شیرازی، ناصر، قم: سلیمان‌زاده، 1385ش.

    2. ابن‌بابویه، محمد بن علی، الخصال، قم: جامعه مدرسین، 1362ش.

    3. ابن‌بابویه، محمد بن علی، علل الشرایع، قم: کتاب فروشی داوری، 1385ش.

    4. ابن‌بابویه، محمد بن علی، من لایحضر الفقیه، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه، 1413ق.

    5. ابنا بسطام، عبدالله و حسین، طب الائمهD، قم: دارالشریف الرضی، 1411ق.

    6. امانی، رضا، مصطفوی، سید علی، تغذیه و رفتار، تهران: تیمور زاده، 1387ش.

    7. برقی، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، تهران: دارالکتب السلامیه، 1371ق.

    8. حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، قم: آل بیتD، 1409ق

    9. دستغیب، عبدالحسین، قلب سلیم، قم: دارالکتاب، 1368ش.

    10. دماری، بهزاد، سلامت معنوی، تهران: انتشارات طب و جامعه، 1388ش.

    11. راغب اصفهانى، حسین بن محمد، مفردات الفاظ قرآن،‏ تهران: مرتضوى،‏ چاپ دوم‏.1374ش

    12. رضایى اصفهانى، محمدعلى، تفسیر قرآن مهر، قم: پژوهش‌هاى تفسیر و علوم قرآن، 1387ش.

    13. سالاری فر، محمد رضا، شجاعی، محمد صادق، موسوی اصل، سید مهدی، دولتخواه، محمد، بهداشت روانی با نگرش به منابع اسلامی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ سوم. 1393ش

    1. 13.‌‌‌ شبّر، عبدالله، طب الائمهD، بیروت: دارالإرشاد، 1428ق.

    14. طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، قم: الشریف الرضی، 1412ق

    15. فیض کاشانى، محمد محسن بن شاه مرتضى،‏ الوافی، اصفهان: کتابخانه امام أمیرالمؤمنین علىA، 1406ق‏.

    16. فتاحی معصوم،‌‌‌ سید حسین و زروندی مهدی، تغذیه از دیدگاه اسلام و دانش پزشکی، مشهد: به‌نشر، 1387ش.

    17. قمی، عباس، سفینة البحار، قم: اسوه، 1414ق.

    18. قطب الدین راوندى، سعید بن هبة الله، الدعوات: سلوة الحزین‏، قم‏: انتشارات مدرسه امام مهدى( عجل الله تعالى فرجه الشریف)، 1407ق‏.

    19. کلینی، محمد بن یعقوب،‏ الکافی، مصحح: علی اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران: دارالکتب السلامیة، 1407ق.

    20. کیانی کشتگر، راضیه، سلامت روان از منظر آموزه‌‌های تشیع، بی‌جا، بی‌نا، 1395ش.

    21. عزیزی، فریدون، و همکاران، سلامت معنوی، چیستی، چرایی و چگونگی، تهران: انتشارات حقوقی، 1393ش.

    22. مفضل بن عمر، توحید مفضل، داوری، قم: بی‌تا.

    23. مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، بحارالانوار، مصحح: جمعی از محققان، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1403ق.

    24. محمد ری شهری، محمد، مبانی شناخت، قم: دارالحدیث، 1388ش.

    25. محمد ری‌شهری، محمد، ماه خدا «پژوهشی جامع دربارۀ ماه مبارک رمضان از نگاه قرآن و حدیث»، ترجمه جواد محدثی، قم: دارالحدیث، 1383ش.

    26. مکارم شیرازی، ناصر، اخلاق در قرآن، قم: مدرسه علی بن ابی‌طالب A، 1387ش.

    27. مکارم شیرازی، ناصر، مکارم شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الإسلامیة، چاپ دهم، 1371ش.

    28. مطهری، مرتضی، مسئله شناخت، تهران: صدرا، بی‌تا.

    29. مستغفری، جعفر روش تندرستی در اسلام، ترجمه طب النبیJ و طب الصادقA مترجمان: یعقوب مراغی و محمد خلیلی، قم: مؤمنین، بی‌تا.

    30. میرزا بیگی، حسن علی، نقش تغذیه در حافظه و یادگیری، قم: فراگفت، 1386ش.

    31. مصباح یزدی، مجتبی و همکاران، مبانی و تعریف سلامت معنوی از دیدگاه اسلام، قم: موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره)، 1392ش.‌‌‌

    32. نوری، حسین بن محمد تقی، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم: موسسه آل بیت علیهم السلام، 1408ق.

    33. ویسی، مختار، سلامت روان از دیدگاه اسلام، بی‌جا، بی‌نا، 1392ش

دوره 8، شماره 14
پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی، سال هشتم، شماره 14،بهار و تابستان 1400 ش، ص 9-401
شهریور 1400
صفحه 351-373
  • تاریخ دریافت: 18 مهر 1399
  • تاریخ بازنگری: 20 دی 1399
  • تاریخ پذیرش: 20 دی 1399