بررسی حجیت آراء صحابه بر اساس مبانی اهل سنت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشگاه تهران پردیس فارابی

2 استادیار، عضو هیئت علمی،گروه فقه و حقوق، واحد اسلام شهر، دانشگاه آزاداسلامی، اسلامشهر، ایران

چکیده

چکیده
یکی از موضوعات میان‌رشته‌ای در علوم حدیث و اصول فقه اهل‌سنت، حجّیت و یا عدم حجیت اقوال و آراء صحابه بوده که همواره میان محدثان و اصولیون اهل‌سنت اختلاف‌نظر وجود داشته است. این مقاله با تکیه بر ادلۀ غیر لفظی (عقل و اجماع) در پی حل این مسئلۀ اختلافی، با توجه به مبانی پذیرفته‌شده نزد آن‌ها و اثبات دیدگاۀ صحیح در این رابطه می‌باشد. مدعای پژوهش حاضر این است که حتی بدون استفاده از ادله لفظی می‌توان عدم حجیت آراء صحابه را اثبات کرد. نتایج پژوهش حاکی از این است که اجماع صحابه بر جواز مخالفت بر آراء آن‌ها، عدم ملازمه میان عدالت و حجیت قول، عدم عصمت صحابه، منازعات میان صحابه، اطلاق ادله منع تقلید و لزوم اجتماع نقیضین در صورت قول به حجیت مذاهب صحابه، از جمله ادله‌ای است که به روشنی عدم اعتبار اقوال و آراء اصحاب را به‌عنوان دلیلی از ادله احکام اثبات می‌نماید.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Examining of companion's opinion validity according to sunni's basis

نویسندگان [English]

  • Muhammad Rasool Ahangaran 1
  • Ali Rabbani Mousavian 2
1 Professor, University of Tehran - Farabi Campus: (ahangaran@ut.ac.ir).
2 Assistant Professor, Department of Jurisprudence and Principles of Islamic Law, Islamic Azad University, Islamshahr Branch: (a.rabbani110@yahoo.com).
چکیده [English]

Abstract
One of the interdisciplinary topics in the sciences of hadith and the principles jurisprudence of Sunni has been the authenticity or non-authenticity of the sayings and opinions of the companions, and there has always been a dispute of opinion between the Sunni narrators and experts of jurisprudential principles. This article seeks to resolve this controversial issue by relying on non-verbal arguments (reason and consensus), according to their accepted principles and proving the correct view in this regard. The claim of the present study is that even without using the verbal arguments, the invalidity of the opinions of the companions can be proved. The results of research indicate that the consensus of the companions on the permissibility of opposing their own opinions, the lack of connection between justice and the authority of their sayings, the fallibility of the companions, the disputes between the companions, the generality of arguments prohibiting imitation and the implication of bringing two contradictories together are among the proofs that clearly prove the invalidity of the sayings and opinions of the companions as the proofs of laws.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: The Argument of Reason
  • The Argument of Consensus
  • Invalidity
  • Opinions of Companions

مراجع

  1. فهرست منابع

    1. ابن قیّم جوزیّه، محمد بن ابی‌بکر الدمشقی، اعلام الموقعین عن ربّ العالمین، بیروت: دارالجیل، 1973م.
    2. ابن‌ابی‌الحدید معتزلی، ابوحامد عزّالدین بن هبةالله، شرح نهج البلاغه، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات،1410ق.
    3. ابن‌حزم اندلسی، ابومحمد علی بن احمد، الاحکام فی اصول الاحکام، تحقیق: احمد شاکر، بی‌جا، مطبعة العاصمه، بی‌تا.
    4. ابن‌رشد قرطبی انصاری، ابوعبداالله محمد بن احمد، الجامع لاحکام القرآن، بی‌جا، دارالفکر، 1415ق.
    5. ابن‌کثیر دمشقی، ابوالفداء، اسماعیل بن عمر، تفسیر القرآن العظیم معروف به تفسیر ابن‌کثیر، بیروت: دارالمعرفة، 1409ق.
    6. ابن‌نمله، عبدالکریم بن علی، المهذّب فی علم اصول الفقه المقارن، ریاض: مکتبة الرشّد، 1420ق.
    7. ارموی، محمود بن ابی‌بکر، التحصیل من المحصول، بیروت: مؤسسة الرسالة، 1408ق.
    8. امینی نجفی، عبدالحسین احمد، الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، 1414ق.
    9. انصاری، عبدالعلی محمد بن نظام‌الدین، فواتح الرحموت، شرح مسلم الثبوت، بیروت: دارالکتب العلمیة، 1423ق.
    10. آلوسی، سید محمود، روح المعانی، تصحیح: محمدحسین العرب، بیروت: دارالفکر، بی‌تا.
    11. آمدی، علی بن محمد، الاحکام فی الاصول الاحکام، بیروت: دارالکتب العربی، 1406ق.
    12. بخاری محمد بن اسماعیل جعفی، صحیح بخاری، بیروت: دار ابن‌کثیر، 1407ق.
    13. تفتازانی، سعدالدین، شرح المقاصد فی علم الکلام، پاکستان: دارالمعارف النعمانیة، 1401ق.
    14. ثعالبی، عبدالرحمن بن محمد، تفسیر ثعالبی (جواهر الحسان)، بیروت: داراحیاءالتراث العربی، 1418ق.
    15. جمعه، علی، قول الصحابی عند الاصولیین، قاهره: دارالرسالة، 1425ق.
    16. جوینی حموئی، ابراهیم بن محمد، فرائد السمطین، بیروت: مؤسسه محمودی، 1398ق.
    17. حکیم، سید محمدتقی، الاصول العامّة للفقه المقارن، بی‌جا، دارالاندلس للطباعه و النشر، بی‌تا.
    18. ربانی موسویان، سیدعلی و کاظم رحمان‌ستایش، مقصود از قول صحابه، مبانی فقهی حقوق اسلامی، شماره 10، دورۀ 5، پاییز و زمستان 1391ش.
    19. زحیلی، وهبه، اصول الفقه الاسلامی، دمشق: دارالفکر، 1406ق.
    20. زرکشی، محمد بن عبدالله، البرهان فی علوم القرآن، بیروت: دارالمعرفة، 1410ق.
    21. زیدان، عبدالکریم، الوجیز فی الاصول الفقه، تهران: نشر احسان، 1430ق.
    22. سبکی، تاج‌الدین علی بن عبدالکافی، الإبهاج فی شرح المنهاج، بیروت: دارالکتب العلمیة، 1404ق.
    23. سرخسی، ابی‌سهل محمد بن احمد حنفی، اصول السرخسی، دارالفکر، 1425ق.
    24. سلطان صلاح الدین عبد الحلیم، حجیة الادلة الاجتهادیة الفرعیة، ایالات متحده آمریکا: نشر سلطان، 1425ق.
    25. سند، محمد، جایگاه صحابه در تبیین قرآن: بررسی ده حدیث، ترجمه: فهیمه فهیمی پور، سفینه، سال هفتم، شماره 25، زمستان 1388ش.
    26. سیوطی عبدالرحمن بن ابی‌بکر، الدرّالمنثور فی التفسیر المأثور، بیروت: دارالفکر، 1414ق.
    27. شوکانی محمد بن علی، فتح القدیر، به‌همت: یوسف الغوش، بیروت: دارالمعرفة، 1416ق.
    28. غزالی، ابوحامد محمد بن محمد، المستصفی فی علم الاصول، بیروت: دارالکتب العلمیة، 1413ق.
    29. فخر رازی، محمد بن عمر، المحصول فی علم اصول الفقه، ریاض: جامعه محمد بن سعود الاسلامیه، 1400ق.
    30. فخر رازی، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب معروف به التفسیر الکبیر، بیروت: دارالفکر، 1415ق.
    31. قندوزی حنفی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع المودّه، بیروت: مؤسسة الاعلمی، 1418ق.
    32. مروجی طبسی، محمدعلی، اعتبارسنجی روایات اهل‌بیت (ع) درباره حجیت تفسیرصحابه، پژوهش‌های قرآنی، سال 24، شماره2، پیاپی91، تابستان 1398.
    33. معرفت، محمدهادی، التفسیرالاثری الجامع، قم: مؤسسة التمهید، 1383 ش.
    34. نجمی، محمدصادق، سیری در صحیحین، قم: بوستان کتاب، 1389ش.
    35. نسفی، عبدالله بن احمد، کشف الاسرار، بیروت: دارالکتب العلمیة، 1406ق.
    36. هیثمی، علی بن ابی‌بکر، مجمع الزوائد و منبع الفوائد، بیروت: دارالفکر، 1412ق.
    37. یحیی العماد، عصام علی، المنهج الجدید و الصحیح فی الحوار مع الوهابیین، قم، مطبعه امیران، 1429ق.
پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی (علمی پژوهشی)
دوره 7، شماره 13 - شماره پیاپی 13
پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی، سال هفتم، شماره 13،پاییز و زمستان 1399 ، ص 9-282
اسفند 1399
صفحه 263-280

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 18 اردیبهشت 1399
  • تاریخ بازنگری: 18 شهریور 1399
  • تاریخ پذیرش: 20 مهر 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار